20.12.2017 r. 

Proces praworządności w Polsce

Przez blisko dwa lata Komisja Europejska próbowała nawiązać dialog z polskimi władzami w sprawie praworządności, czyli notorycznego łamania zasad państwa prawa w Polsce. Niestety nieskutecznie. Arogancja rządu PiS sięgnęła szczytów, a mimo zapewnień rządzących w polskich mediach, żadnego dialogu nie było. Wczoraj Komisja Europejska stwierdziła, że istnieje wyraźne ryzyko poważnego naruszenia zasady praworządności w Polsce. Poniżej opis procesu, nazywanego „opcją atomową”. Czyli procedura artykułu 7. Traktatu o UE.

Procedura kontroli praworządności wobec Polski trwa już prawie dwa lata. Komisja Europejska na podstawie opinii Komisji Weneckiej już trzykrotnie kierowała swoje zalecenia do polskich władz: w lipcu i grudniu 2016 roku (dotyczyły sytuacji Trybunału Konstytucyjnego) oraz w lipcu roku 2017 (dotyczyły ustaw o sądach powszechnych, KRS i Sądzie Najwyższym). W tym samym czasie Bruksela starała się nawiązać dialog z rządem PiSu. Jednak nasze władze stosowały taktykę szatniarza z „Misia”, czyli sławne „Nie mamy pańskiego płaszcza i co pan nam zrobi?”.

Nadzór Komisji Europejskiej nad przestrzeganiem zasad państwa prawa w krajach UE wynika wprost z jej roli jako strażnika przestrzegania traktatów. Artykuł 2. Traktatu mówi o podstawowych i wspólnych wartościach Unii, są nimi wolność, demokracja, równość i państwo prawa.

Procedura działania KE przewiduje trzy etapy: ocenę, czy praworządność została naruszona (Komisja gromadzi informacje i analizuje sytuację w Polsce), wydanie zaleceń (wydaje wskazówki dla rządu, jak przywrócić praworządność) i monitorowanie ich stosowania. Nadzór zmierza do tego, by nakłonić państwo członkowskie do wycofania się ze zmian naruszających praworządność, zanim Unia podejmie kroki traktatowe.

Kroki traktatowe to właśnie artykuł 7. – przywołam jego całą treść:
Artykuł 7
1. Na uzasadniony wniosek jednej trzeciej Państw Członkowskich, Parlamentu Europejskiego lub jednej trzeciej Państw Członkowskich, Parlamentu Europejskiego lub Komisji Europejskiej, Rada, stanowiąc większością czterech piątych swych członków po uzyskaniu zgody Parlamentu Europejskiego, może stwierdzić istnienie wyraźnego ryzyka poważnego naruszenia przez Państwo Członkowskie wartości, o których mowa w artykule 2. Przed dokonaniem takiego stwierdzenia Rada wysłuchuje dane Państwo Członkowskie i, stanowiąc zgodnie z tą samą procedurą, może skierować do niego zalecenia.

Rada regularnie bada, czy powody dokonania takiego stwierdzenia pozostają aktualne.

2. Rada Europejska, stanowiąc jednomyślnie na wniosek jednej trzeciej Państw Członkowskich lub Komisji Europejskiej i po uzyskaniu zgody Parlamentu Europejskiego, może stwierdzić, po wezwaniu Państwa Członkowskiego do przedstawienia swoich uwag, poważne i stałe naruszenie przez to Państwo Członkowskie wartości, o których mowa w artykule 2.

 3. Po dokonaniu stwierdzenia na mocy ustępu 2, Rada, stanowiąc większością kwalifikowaną, może zdecydować o zawieszeniu niektórych praw wynikających ze stosowania Traktatów dla tego Państwa Członkowskiego, łącznie z prawem do głosowania przedstawiciela rządu tego Państwa Członkowskiego w Radzie. Rada uwzględnia przy tym możliwe skutki takiego zawieszenia dla praw i obowiązków osób fizycznych i prawnych.

Obowiązki, które ciążą na tym Państwie Członkowskim na mocy Traktatów, pozostają w każdym przypadku wiążące dla tego Państwa.

 4. Rada może następnie, stanowiąc większością kwalifikowaną, zdecydować o zmianie lub uchyleniu środków podjętych na podstawie ustępu 3, w przypadku zmiany sytuacji, która doprowadziła do ich ustanowienia.

 5. Zasady głosowania, które do celów niniejszego artykułu stosuje się do Parlamentu Europejskiego, Rady Europejskiej i Rady, określone są w artykule 354 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej.

Kluczowy jest ustęp 1 artykułu 7. Czyli moment w którym obecnie się znaleźliśmy. Na wniosek Komisji Europejskiej, Rada (czyli ministrowie państw członkowskich UE) większością 4/5, po uzyskaniu zgody Parlamentu Europejskiego, może stwierdzić istnienie wyraźnego ryzyka poważnego naruszenia przez Państwo Członkowskie wartości, o których mowa w artykule 2. Przed dokonaniem takiego stwierdzenia Rada wysłuchuje danego Państwa Członkowskiego i, stanowiąc zgodnie z tą samą procedurą, może skierować do niego zalecenia.

Czyli nie można mówić o „sankcjach”, tylko o przeniesieniu dialogu z poziomu Komisji Europejskiej, na poziom Rady UE. Za tym też głosowałam w Parlamencie Europejskim, w rezolucji w połowie listopada. Mam nadzieje, może trochę naiwnie, że ta ostatnia szansa dana polskim władzom zaskutkuje i prezes oraz rząd zastanowią się dwa razy zanim postanowią zignorować inne państwa członkowskie UE (pewnie wszystkie prócz rządu Wiktora Orbana), jak to mieli dotychczas zwyczaju, gdy ignorowali zalecenia Komisji Europejskiej czy Weneckiej. To jest ostatni dzwonek. Po raz pierwszy w historii Unii Europejskiej kraj członkowski UE został postawiony przed taką sytuacją i to na własne życzenie.

Jeśli chodzi o mityczne sankcje, to nie możemy o nich mówić w wypadku stosowania artykułu 7. Nawet gdyby rząd PiSu był tak nieodpowiedzialny i dalej narażał nas na izolacje łamiąc polską konstytucję i zasady praworządności Unii Europejskiej, to w ramach tej formalnej procedury finalnie grozi Polsce (a raczej jej władzom) odebranie prawa głosu przedstawicielom rządu w Radzie. Ale tego, czy panie Szydło i Kempa, czy pan Brudziński zostaną pozbawieni tego prawa czy nie, nie odczuje żaden Polak, bo oni w Radzie i tak nie mają wiele do powiedzenia i nie słyszałam, żeby z prawa głosu w znaczący sposób korzystali. A z drugiej strony trudno się dziwić innym państwom UE, że mogą nie chcieć, aby osoby które w swoim kraju nie szanują własnej konstytucji wpływały na prawo stanowione dla całej Unii i jej 500 milionów obywateli.

Tak, stracimy finansowo na polityce prowadzonej przez PiS. Nie tylko nadwyrężając zaufanie inwestorów zagranicznych, ale również w związku z fatalną pozycją Polski w Unii. Jednak to nie będzie efekt procedury artykułu 7, ale skutek indolencji w polityce zagranicznej i fatalnych działań naszych władz w kraju. Za katastrofalny wizerunek naszego kraju odpowiada tylko i wyłącznie PiS. Przykre to i smutne.

Komunikat Komisji Europejskiej (20.12.2017) ws. procedury praworządności w Polsce: http://europa.eu/rapid/press-release_IP-17-5367_pl.htm

Rezolucja Parlamentu Europejskiego (15.11.2017) ws. sytuacji wzakresie praworządności i demokracji w Polsce              

http://www.europarl.europa.eu/sides/getDoc.do?pubRef=-//EP//NONSGML+TA+P8-TA-2017-0442+0+DOC+PDF+V0//PL

Komisja Rynku Wewnętrznego i Ochrony Konsumentów potwierdziła wynegocjowane przez posłankę Różę Thun, porozumienie z Radą UE i Komisją Europejską, które zakończy geoblokowanie sprzedaży internetowej towarów, na terenie całej Unii Europejskiej.

„Osiągnięte porozumienie oznacza koniec dyskryminacji klientów kupujących produkty w sieci na wspólnym rynku europejskim. To znaczy, że europejscy konsumenci nie będą pozbawieni dostępu do usług czy towarów ze względu na ich narodowość, miejsce zamieszkania lub adres IP” – podkreśliła Roża Thun, posłanka do PE i główna negocjatorka z ramienia Parlamentu Europejskiego. Europosłanka PO od początku swojej pracy w Komisji Rynku Wewnętrznego i Ochrony Konsumentów (IMCO) skupia się na obronie praw konsumentów i umożliwieniu im korzystania w pełni z korzyści wynikających ze wspólnego rynku.

Dzięki nowo przyjętym zasadom zniesione zostaną bariery techniczne w dostępie do stron internetowych i aplikacji sprzedających dobra na terenie Unii Europejskiej. Dodatkowo, kupującemu nie będzie można odmówić sprzedaży ze względu na kraj wydania karty kredytowej. Ponadto konsument nie będzie automatycznie przekierowany na stronę internetową sprzedającego w innym kraju bez jego zgody.

Oznacza to, że uzyskamy dostęp do towarów po bardziej przystępnych cenach. Badania Komisji Europejskiej z 2015 roku, wykazały, że geoblokowanie było najwyższe, gdy kupujący próbowali  nabyć towary, w szczególności sprzęt AGD i elektronikę.  Jednocześnie skorzystamy z lepszych ofert, m.in. przy rezerwacji hotelu lub wynajmie samochodu on-line z zagranicznej strony.  Wcześniej firmy często automatycznie przekierowywały klientów do swoich lokalnych wersji stron internetowych, nie dając szansy do porównania cen oferowanych w innych krajach.

Nowe przepisy zapewnią również lepszą ochronę przedsiębiorcom, którzy skorzystają z doprecyzowania zasad i nie będą musieli obawiać się sprzedaży konsumentom z zagranicy. Drobni przedsiębiorcy będą również chronieni przed pasywnymi ograniczeniami sprzedaży od dostawców: nie będą oni zobligowani przez dostawców do geoblokowania ze względów biznesowych.

Róża Thun z zadowoleniem przyjęła porozumienie, traktując je jako pierwszy krok w walce z blokowaniem geograficznym sprzedaży on-line. „Jako Grupa EPL dołożyliśmy starań, aby zobligować Komisję Europejską do przeprowadzenia przeglądu nowego prawa w ciągu dwóch lat. Dzięki temu, możliwe będzie dalsze ograniczanie barier na wspólnym rynku, dotyczy to szczególnie sektora usług audiowizualnych i transportowych” – podkreśliła.

za:http://www.eppgroup.eu/pl/press-release/-Koniec-dyskryminacji-przy-zakupach-on-line-?usebuid=11840

Art. 2. Główne wartości Unii
Dz.U.2004.90.864/30 – Traktat o Unii Europejskiej – tekst skonsolidowany uwzględniający zmiany wprowadzone Traktatem z Lizbony

Unia opiera się na wartościach poszanowania godności osoby ludzkiej, wolności, demokracji, równości, państwa prawnego, jak również poszanowania praw człowieka, w tym praw osób należących do mniejszości. Wartości te są wspólne Państwom Członkowskim w społeczeństwie opartym na pluralizmie, niedyskryminacji, tolerancji, sprawiedliwości, solidarności oraz na równości kobiet i mężczyzn.

1. Na uzasadniony wniosek jednej trzeciej Państw Członkowskich, Parlamentu Europejskiego lub Komisji Europejskiej, Rada, stanowiąc większością czterech piątych swych członków po uzyskaniu zgody Parlamentu Europejskiego, może stwierdzić istnienie wyraźnego ryzyka poważnego naruszenia przez Państwo Członkowskie wartości, o których mowa w artykule 2. Przed dokonaniem takiego stwierdzenia Rada wysłuchuje dane Państwo Członkowskie i, stanowiąc zgodnie z tą samą procedurą, może skierować do niego zalecenia.

Rada regularnie bada czy powody dokonania takiego stwierdzenia pozostają aktualne.

2. Rada Europejska, stanowiąc jednomyślnie na wniosek jednej trzeciej Państw Członkowskich lub Komisji Europejskiej i po uzyskaniu zgody Parlamentu Europejskiego, może stwierdzić, po wezwaniu Państwa Członkowskiego do przedstawienia swoich uwag, poważne i stałe naruszenie przez to Państwo Członkowskie wartości, o których mowa w artykule 2.

3. Po dokonaniu stwierdzenia na mocy ustępu 2, Rada, stanowiąc większością kwalifikowaną, może zdecydować o zawieszeniu niektórych praw wynikających ze stosowania Traktatów dla tego Państwa Członkowskiego, łącznie z prawem do głosowania przedstawiciela rządu tego Państwa Członkowskiego w Radzie. Rada uwzględnia przy tym możliwe skutki takiego zawieszenia dla praw i obowiązków osób fizycznych i prawnych.

Obowiązki, które ciążą na tym Państwie Członkowskim na mocy Traktatów, pozostają w każdym przypadku wiążące dla tego Państwa.

4. Rada może następnie, stanowiąc większością kwalifikowaną, zdecydować o zmianie lub uchyleniu środków podjętych na podstawie ustępu 3, w przypadku zmiany sytuacji, która doprowadziła do ich ustanowienia.

5. Zasady głosowania, które do celów niniejszego artykułu stosuje się do Parlamentu Europejskiego, Rady Europejskiej i Rady, określone są w artykule 354 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej.

Parlament Europejski,

–  uwzględniając traktaty UE, a w szczególności art. 2, 3, 4, 6 i 7 Traktatu o Unii Europejskiej (TUE),

–  uwzględniając Kartę praw podstawowych Unii Europejskiej,

–  uwzględniając Konstytucję Rzeczypospolitej Polskiej,

–  uwzględniając europejską konwencję praw człowieka oraz powiązane orzecznictwo Europejskiego Trybunału Praw Człowieka,

–  uwzględniając komunikat Komisji z dnia 11 marca 2014 r. pt. „Nowe ramy UE na rzecz umocnienia praworządności” (COM(2014)0158),

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 13 kwietnia 2016 r. w sprawie sytuacji w Polsce(1) ,

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 14 września 2016 r. w sprawie niedawnych wydarzeń w Polsce i ich wpływu na prawa podstawowe określone w Karcie praw podstawowych Unii Europejskiej(2) ,

–  uwzględniając zalecenie Komisji z dnia 21 grudnia 2016 r., dotyczące praworządności(3) i stanowiące uzupełnienie zalecenia z dnia 27 lipca 2016 r., w którym uwzględnia się niedawne wydarzenia w Polsce w związku z powołaniem nowego prezesa Trybunału Konstytucyjnego,

–  uwzględniając trzecie zalecenie Komisji dotyczące praworządności, z dnia 26 lipca 2017 r.(4) , w którym Komisja wyraża głębokie zaniepokojenie planowaną reformą sądownictwa w Polsce, pogłębiającą w ocenie Komisji systemowe zagrożenie dla praworządności w Polsce, którego dopatrzono się już w procedurze praworządności wszczętej przez Komisję w styczniu 2016 r.,

–  uwzględniając odpowiedź rządu polskiego z dnia 20 lutego 2017 r., w której nie zgodzono się ze stwierdzeniem, jakoby w Polsce istniało systemowe zagrożenie dla praworządności, a także uwzględniając podawaną w mediach odpowiedź rządu polskiego z dnia 29 sierpnia 2017 r., w której odrzuca się zastrzeżenia Komisji w stosunku do reform sądownictwa i kwestionuje jej kompetencje w zakresie oceny wymiaru sprawiedliwości,

–  uwzględniając postępowania w sprawie naruszenia zobowiązań państwa członkowskiego, wszczęte przeciwko Polsce przez Komisję, w tym postępowanie z dnia 29 lipca 2017 r. i uzasadnioną opinię z dnia 12 września 2017 r., dotyczącą ustawy o ustroju sądów powszechnych, w której to opinii stwierdzono, że polskie prawo jest niezgodne z prawem UE, w szczególności z art. 157 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE), dyrektywą 2006/54/WE w sprawie równości płci w dziedzinie zatrudnienia oraz art. 19 ust. 1 TUE w powiązaniu z art. 47 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej,

–  uwzględniając wymiany poglądów przeprowadzone w Komisji Wolności Obywatelskich, Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych z udziałem pierwszego wiceprzewodniczącego Komisji Europejskiej Fransa Timmermansa w dniu 22 marca, 31 sierpnia i 6 listopada 2017 r.,

–  uwzględniając wymiany poglądów przeprowadzone podczas posiedzeń Rady do Spraw Ogólnych w dniu 16 maja i 25 września 2017 r. na temat praworządności w Polsce,

–  uwzględniając opinię Europejskiej Komisji na rzecz Demokracji przez Prawo (komisja wenecka) z dnia 14 października 2016 r. w sprawie ustawy o Trybunale Konstytucyjnym, a także oświadczenie przewodniczącego komisji weneckiej z dnia 24 stycznia 2017 r., w którym wyraża on głębokie zaniepokojenie „pogarszającą się sytuacją” w Polsce,

–  uwzględniając usunięcie w dniu 18 maja 2017 r. ze strony internetowej i internetowej bazy aktów prawnych Trybunału Konstytucyjnego trzech wyroków dotyczących następujących spraw: K 47/15 z dnia 9 marca 2016 r. (uznanie zmian wprowadzonych przez polski parlament do ustawy o Trybunale Konstytucyjnym za niezgodne z konstytucją), K 39/16 z dnia 11 sierpnia 2016 r. (zakwestionowanie legalności najważniejszych przepisów drugiej ustawy zmieniającej tryb postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym) i K 44/16 z dnia 7 listopada 2016 r. (dotyczy legalności powołania prezesa i wiceprezesa Trybunału Konstytucyjnego),

–  uwzględniając przyjęcie przez Sejm RP w czerwcu i lipcu 2017 r. czterech ustaw o reformie sądownictwa, mianowicie ustawy o zmianie ustawy o Krajowej Szkole Sądownictwa i Prokuratury, ustawy o ustroju sądów powszechnych oraz niektórych innych ustaw („ustawa o Krajowej Szkole Sądownictwa”); ustawy o zmianie ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa oraz niektórych innych ustaw („ustawa o Krajowej Radzie Sądownictwa”); ustawy o zmianie ustawy o ustroju sądów powszechnych („ustawa o ustroju sądów powszechnych”) oraz ustawy o Sądzie Najwyższym, które to ustawy stały się przyczyną poważnych obaw co do naruszenia zasady podziału władzy i położenia kresu niezależności sądownictwa,

–  uwzględniając pismo przewodniczącego Parlamentu Europejskiego z dnia 18 lipca 2017 r., w którym wyrażono zaniepokojenie zdecydowanej większości przewodniczących grup politycznych w Parlamencie w odniesieniu do ustaw przyjętych z myślą o reformie sądownictwa w Polsce,

–  uwzględniając decyzję Prezydenta RP z dnia 27 lipca 2017 r., na mocy której zawetowane zostały dwie kontrowersyjne ustawy uchwalone przez Sejm RP ma początku lipca 2017 r., stanowiące poważne zagrożenie dla niezawisłości sądownictwa w Polsce,

–  uwzględniając dwa projekty ustaw Prezydenta RP – o Krajowej Radzie Sądownictwa i o Sądzie Najwyższym – które to projekty wzbudzają wątpliwości co do zgodności z Konstytucją RP i nie rozwiązują problemów związanych z podziałem władzy czy niezawisłością sądownictwa,

–  uwzględniając wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 24 października 2017 r., zgodnie z którym zasady wyboru prezesa Sądu Najwyższego i prezesa Zgromadzenia Ogólnego Sędziów Sądu Najwyższego są niezgodne z Konstytucją RP,

–  uwzględniając postanowienie w przedmiocie środka tymczasowego Trybunału Sprawiedliwości UE, wydane w dniu 27 lipca 2017 r. w sprawie C‑441/17 i dotyczące wstrzymania masowej wycinki drzew w Puszczy Białowieskiej, do którego to postanowienia rząd polski nie zastosował się, a także uwzględniając obawy, że kontynuowanie wycinki podczas rozpatrywania sprawy przed trybunałem spowoduje w puszczy „poważne i nieodwracalne” szkody,

–  uwzględniając środki tymczasowe z dnia 8 czerwca 2017 r., wprowadzone przez Europejski Trybunał Praw Człowieka w celu powstrzymania wydalania na Białoruś w trybie przyspieszonym; uwzględniając przedstawione przez Ministerstwo Spraw Wewnętrznych RP w styczniu 2017 r. propozycje zmian w ustawie o cudzoziemcach, które wzbudzają wątpliwości co do ich zgodności z prawem europejskim i międzynarodowym,

–  uwzględniając zmienioną w grudniu 2016 r. ustawę o zgromadzeniach publicznych, która umożliwia nadmierne ograniczanie prawa zgromadzania się, w tym również priorytetowe traktowanie tzw. zgromadzeń regularnych bądź cyklicznych z okazji wydarzeń o charakterze patriotycznym, religijnym i historycznym, a także daje władzom możliwość zakazania kontrdemonstracji,

–  uwzględniając ustawę o Narodowym Instytucie Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego z dnia 15 września 2017 r., na mocy której dostęp organizacji społeczeństwa obywatelskiego do środków publicznych, w tym również środków pochodzących z funduszy UE, ma być kontrolowany przez rząd, co prowadzi do obaw związanych z odpowiednim finansowaniem organizacji pozarządowych, w tym m.in. organizacji zajmujących się prawami kobiet,

–  uwzględniając sprawozdania międzynarodowych organizacji pozarządowych dotyczące praworządności i praw podstawowych w Polsce, w tym również sprawozdanie Amnesty International z dnia 19 października 2017 r. pt. „Polska – protesty w obronie praw człowieka” [„Poland – On the streets to defend human rights”] oraz sprawozdanie organizacji Human Rights Watch z dnia 24 października 2017 r. pt. „Erozja kontroli i równowagi – zagrożenia dla praworządności i praw człowieka w Polsce” [„Eroding Checks and Balances – Rule of Law and Human Rights Under Attack in Poland”],

–  uwzględniając opinie OBWE oraz Biura Instytucji Demokratycznych i Praw Człowieka (ODIHR) z dnia 5 maja 2017 r. w sprawie projektu poprawek do ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa i niektórych innych ustaw w Polsce, z dnia 22 sierpnia 2017 r. w sprawie projektu ustawy o Narodowym Instytucie Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego oraz z dnia 30 sierpnia 2017 r. w sprawie niektórych postanowień zawartych w projekcie ustawy o Sądzie Najwyższym w Polsce, w których to opiniach zwrócono uwagę, że proponowane przepisy są w istocie rzeczy niezgodne z normami międzynarodowymi i zobowiązaniami w ramach OBWE,

–  uwzględniając uwagi końcowe zawarte w siódmym okresowym sprawozdaniu na temat Polski, przyjętym przez Komitet Praw Człowieka ONZ w dniu 31 października 2016 r., w którym to sprawozdaniu wzywa się Polskę do podjęcia kroków mających na celu ochronę niezależności Trybunału Konstytucyjnego i niezawisłości sądownictwa oraz do sprecyzowania definicji aktu terroryzmu, aby wykluczyć możliwość nadużyć,

–  uwzględniając interwencję Kanady w Radzie Praw Człowieka ONZ w dniu 9 maja 2017 r. w kontekście powszechnego okresowego przeglądu praw człowieka w Polsce, a także uwzględniając skierowane do Polski pismo Wysokiego Komisarza Narodów Zjednoczonych ds. Praw Człowieka z dnia 23 października 2017 r.,

–  uwzględniając wstępne uwagi z oficjalnej wizyty złożonej w Polsce w dniu 27 października 2017 r. przez specjalnego sprawozdawcę ONZ ds. niezależności sędziów i prawników, który wyraził zaniepokojenie sytuacją w zakresie niezależności sądownictwa w Polsce,

–  uwzględniając rezolucję Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy nr 2188(2017) z dnia 11 października 2017 r. pt. „Nowe zagrożenia dla praworządności w krajach będących członkami Rady Europy – wybrane przykłady”,

–  uwzględniając powtarzające się masowe protesty przeciwko polityce rządu i uchwalanemu przezeń prawu, w tym tzw. czarny protest z października 2016 r., który zapobiegł zmianom w obowiązującej ustawie aborcyjnej, tzw. marsz wolności z dnia 6 maja 2017 r. oraz protesty w lipcu 2017 r. po przyjęciu ustaw o reformie sądownictwa,

–  uwzględniając ustawę z czerwca 2017 r., ograniczającą dostęp do doustnej antykoncepcji doraźnej dla kobiet i dziewcząt; uwzględniając notę faktograficzną WHO z czerwca 2017 r., w której uznaje się, że doustna antykoncepcja doraźna jest bezpieczna, zalecając jednocześnie uczynienie jej dostępną w ramach niezbędnej opieki w zakresie zdrowia reprodukcyjnego; uwzględniając decyzję wykonawczą Komisji z dnia 7 stycznia 2015 r., zmieniającą pozwolenie na dopuszczenie do obrotu, udzielone na mocy decyzji C(2009)4049 w odniesieniu do produktu leczniczego o nazwie „ellaOne – octan uliprystalu”, przeznaczonego do stosowania u ludzi;

–  uwzględniając art. 123 ust. 2 Regulaminu,

A.  mając na uwadze, że UE opiera się na wartościach: poszanowania godności ludzkiej, wolności, demokracji, równości, praworządności, jak również poszanowania praw człowieka, w tym praw osób należących do mniejszości; mając na uwadze, że wartości te są wspólne państwom członkowskim, w społeczeństwie, w którym panuje pluralizm, niedyskryminacja, tolerancja, sprawiedliwość, solidarność oraz równość kobiet i mężczyzn; mając na uwadze, że w referendum w 2003 r. Polacy potwierdzili, że chcą przestrzegać tych wartości;

B.  mając na uwadze, że zgodnie z art. 9 Konstytucji RP Rzeczpospolita Polska przestrzega wiążącego ją prawa międzynarodowego;

C.  mając na uwadze, że UE działa na podstawie domniemania wzajemnego zaufania, co oznacza założenie, że państwa członkowskie będą przestrzegać zasad demokracji i praworządności oraz praw podstawowych, zapisanych w europejskiej konwencji praw człowieka i Karcie praw podstawowych Unii Europejskiej;

D.  mając na uwadze, że praworządność należy do wspólnych wartości tworzących fundament UE, a za zagwarantowanie poszanowania praworządności jako głównej wartości Unii oraz za zapewnienie przestrzegania prawa, wartości i zasad UE odpowiedzialna jest – na mocy traktatów – Komisja wraz z Parlamentem i Radą;

E.  mając na uwadze, że zasady te obejmują: zasadę legalności, która zakłada przejrzysty, odpowiedzialny, demokratyczny i pluralistyczny proces stanowienia prawa, zasadę pewności prawa, zakaz arbitralnego wykorzystywania uprawnień wykonawczych, niezawisłość i bezstronność sądownictwa, rzeczywistą kontrolę sądową, która obejmuje pełne poszanowanie praw podstawowych, a także zasadę równości wobec prawa;

F.  mając na uwadze, że niezawisłość sądownictwa zapisano w art. 47 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej i w art. 6 europejskiej konwencji praw człowieka oraz że jest ona niezbędnym elementem demokratycznej zasady podziału władz, do której odnosi się również art. 10 Konstytucji RP;

G.  mając na uwadze, że należy chronić wolność zrzeszania się; mając na uwadze, że dynamiczne społeczeństwo obywatelskie i pluralistyczne media odgrywają istotną rolę we wspieraniu otwartego i pluralistycznego społeczeństwa i udziału obywateli w procesach demokratycznych oraz w rozliczaniu rządzących z ich działalności; mając na uwadze, że organizacje pozarządowe powinny być odpowiednio finansowane;

H.  mając na uwadze, że polski rząd odmawia wykonania wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w sprawie pozyskiwania drewna w Puszczy Białowieskiej, a także tymczasowych zarządzeń Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w sprawie wydalania na Białoruś, co wyraźnie pokazuje, że Polska nie przestrzega traktatów UE;

I.  mając na uwadze, że dziesiątkom demonstrantów postawiono zarzuty na podstawie kodeksu wykroczeń, a w niektórych przypadkach na podstawie kodeksu karnego; mając na uwadze, że według doniesień ponad 300 osób wezwano do stawienia się na policję w związku z udziałem w protestach w październiku 2017 r.;

J.  mając na uwadze, że zgodnie z Kartą praw podstawowych Unii Europejskiej, europejskiej konwencji praw człowieka i orzecznictwem Europejskiego Trybunału Praw Człowieka ze zdrowiem seksualnym i reprodukcyjnym kobiet wiąże się wiele praw człowieka, w tym prawo do życia i godności, prawo do wolności od nieludzkiego lub poniżającego traktowania, prawo dostępu do opieki zdrowotnej, prawo do prywatności, a także prawo do edukacji oraz zakaz dyskryminowania, co zapisano również w Konstytucji RP;

K.  mając na uwadze, że odmowa dostępu do usług w zakresie zdrowia seksualnego i reprodukcyjnego oraz odmowa praw w tej dziedzinie, co obejmuje również bezpieczną i legalną aborcję, jest równoznaczna z naruszeniem praw podstawowych kobiet; mając na uwadze, że Komitet Praw Człowieka ONZ zaapelował do Polski o niewprowadzanie reform legislacyjnych, które oznaczałyby krok wstecz w obliczu już i tak restrykcyjnego prawodawstwa w zakresie dostępu kobiet do bezpiecznej i legalnej aborcji; mając na uwadze, że z uwagi na restrykcyjną interpretację tego prawa przez Polskę Europejski Trybunał Praw Człowieka w kilku sprawach orzekł przeciwko Polsce;

1.  podkreśla zasadnicze znaczenie ochrony wspólnych europejskich wartości wymienionych w art. 2 TUE i Konstytucji RP oraz zagwarantowania praw podstawowych określonych w Karcie praw podstawowych Unii Europejskiej;

2.  potwierdza stanowisko wyrażone w rezolucji z dnia 13 kwietnia 2016 r. i z dnia 14 września 2016 r.; przypomina w szczególności obawy dotyczące pospiesznego wprowadzania zmian legislacyjnych w wielu dziedzinach bez odpowiednich konsultacji i bez umożliwienia niezależnej i uprawnionej kontroli konstytucyjności, co oznacza ryzyko systematycznego naruszania podstawowych praw człowieka, demokratycznych mechanizmów równowagi i kontroli oraz praworządności; ponownie wyraża obawy dotyczące takich zmian w dziedzinie mediów publicznych, prawa karnego, ustawy o policji, o służbie cywilnej, o zwalczaniu terroryzmu i o organizacjach pozarządowych, prawa azylowego, wolności zgromadzeń i praw kobiet;

3.  wyraża głębokie ubolewanie i rosnące zaniepokojenie faktem, że nie znaleziono kompromisowego rozwiązania zasadniczego problemu, jakim jest należyte funkcjonowanie Trybunału Konstytucyjnego (kwestia jego niezależności i legitymacji, a także publikowania i wykonywania wszystkich wyroków), co niebezpiecznie podważa Konstytucję RP oraz zasady demokracji i praworządności w Polsce; zauważa z głębokim ubolewaniem, że rząd polski odmawia uwzględnienia konstruktywnej krytyki ze strony polskiego społeczeństwa oraz instytucji krajowych, międzynarodowych i unijnych, oraz że nie zapowiedziano podjęcia działań mających pomóc rozwiać wyrażane obawy;

4.  jest głęboko zaniepokojony zmianami w przepisach dotyczących polskiego sądownictwa, zwłaszcza że mogą one strukturalnie zagrozić niezawisłości sądów i osłabić praworządność w Polsce;

5.  zauważa, że w dniu 27 lipca 2017 r. prezydent Andrzej Duda zawetował dwie kontrowersyjne ustawy przyjęte przez Sejm RP, gdyż uznał je za niezgodne z Konstytucją RP i stwierdził, że poważnie zagrażają one niezawisłości sądownictwa w Polsce; wzywa do przeprowadzenia na szczeblu krajowym, z udziałem wszystkich odpowiednich zainteresowanych stron, szeroko zakrojonej debaty o reformie sądownictwa, przy zachowaniu zasad praworządności oraz zgodności z prawem UE i europejskimi standardami niezawisłości sądów; wzywa prezydenta RP, by nie składał podpisu pod nowymi ustawami, jeżeli nie będą one w pełni gwarantować niezawisłości sądownictwa;

6.  popiera zalecenia Komisji w sprawie praworządności oraz wszczęcie przez nią postępowania przeciwko Polsce w sprawie naruszenia zobowiązań państwa członkowskiego w odniesieniu do naruszenia prawa UE; odnotowuje determinację Komisji, która jako strażniczka traktatów chce monitorować sytuację w Polsce oraz działania podjęte przez władze polskie na podstawie wydanych zaleceń, a jednocześnie w pełni wspierać Polskę w poszukiwaniu odpowiednich rozwiązań służących umacnianiu praworządności;

7.  wzywa Sejm i rząd RP do pełnego wdrożenia wszystkich zaleceń Komisji oraz komisji weneckiej, a także do powstrzymania się od wszelkich reform, które mogą zagrażać praworządności, a zwłaszcza niezawisłości sądownictwa; w związku z tym wzywa do odroczenia przyjmowania jakichkolwiek przepisów do czasu przeprowadzenia należytej oceny przez Komisję Europejską i komisję wenecką;

8.  wzywa rząd RP do przestrzegania postanowienia w przedmiocie środka tymczasowego Trybunału Sprawiedliwości UE z dnia 27 lipca 2017 r. w sprawie C-441/17 oraz do natychmiastowego zawieszenia masowej wycinki w Puszczy Białowieskiej, która może przynieść poważne i nieodwracalne szkody na tym obszarze, uznanym przez UNESCO za element światowego dziedzictwa przyrodniczego; wzywa rząd RP, by wstrzymał wydalanie na Białoruś w trybie przyspieszonym, a tym samym zastosował się do wiążących tymczasowych zarządzeń Europejskiego Trybunału Praw Człowieka z dnia 8 czerwca 2017 r., a także do zapewnienia każdemu, kto wyrazi wolę ubiegania się o azyl lub ochronę międzynarodową u granic Polski, pełnego dostępu do polskiej procedury azylowej, stosownie do zobowiązań międzynarodowych i zgodnie z prawem UE;

9.  wzywa rząd RP do przestrzegania prawa do wolności zgromadzania się przez usunięcie z obecnej ustawy o zgromadzeniach zapisów dotyczących priorytetowego traktowania tzw. cyklicznych zgromadzeń cieszących się poparciem rządu; apeluje do władz o niestosowanie sankcji karnych wobec osób biorących udział w pokojowych zgromadzeniach lub kontrdemonstracjach oraz o wycofanie zarzutów karnych przeciwko pokojowym demonstrantom;

10.  apeluje do rządu RP o uchylenie ustawy o utworzeniu Narodowego Instytutu Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego, która utrudnia krytycznym grupom społeczeństwa obywatelskiego dostęp do środków publicznych, a także o zapewnienie rozdziału środków publicznych wśród organizacji społeczeństwa obywatelskiego w sposób uczciwy, bezstronny, przejrzysty i gwarantujący pluralistyczną reprezentację;

11.  wyraża zaniepokojenie z powodu medialnych doniesień o objęciu przywódców opozycji i społeczeństwa obywatelskiego nadzorem policyjnym oraz wzywa władze polskie do zbadania tych doniesień i pełnego poszanowania prywatności wszystkich obywateli;

12.  apeluje do rządu polskiego o zdecydowaną obronę praw kobiet i dziewcząt poprzez zapewnienie – w sposób pozbawiony dyskryminacji – dostępu do bezpłatnej antykoncepcji i udostępnienie antykoncepcji doraźnej bez recepty; w związku z tym apeluje o uchylenie ustawy ograniczającej dostęp kobiet i dziewcząt do doustnej antykoncepcji doraźnej;

13.  ostro krytykuje wszelkie wnioski ustawodawcze z myślą o zakazie aborcji w przypadku poważnych lub śmiertelnych wad płodu; podkreśla, że powszechny dostęp do opieki zdrowotnej, w tym do opieki w dziedzinie zdrowia seksualnego i reprodukcyjnego oraz do związanych z nią praw, jest jednym z podstawowych praw człowieka; zdecydowanie i po raz kolejny podkreśla swoje poparcie dla organizacji broniących praw kobiet, gdyż w ostatnim czasie stały się one celem środków prawnych;

14.  apeluje do rządu polskiego o przestrzeganie wszystkich postanowień dotyczących praworządności i praw podstawowych, zapisanych w traktatach, Karcie praw podstawowych Unii Europejskiej, europejskiej konwencji praw człowieka i w międzynarodowych normach odnoszących się do praw człowieka, a także o podjęcie bezpośredniego dialogu z Komisją;

15.  wzywa Komisję, by regularnie, szczegółowo i w sposób przejrzysty informowała Parlament o osiąganych postępach i podejmowanych działaniach;

16.  uważa, że obecna sytuacja w Polsce stanowi jednoznaczne ryzyko poważnego naruszenia wartości, o których mowa w art. 2 TUE; zobowiązuje Komisję Wolności Obywatelskich, Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych do opracowania specjalnego sprawozdania zgodnie z art. 83 ust. 1 lit. a) Regulaminu w celu przeprowadzenia głosowania na posiedzeniu plenarnym w sprawie uzasadnionego wniosku wzywającego Radę do podjęcia działań zgodnie z art. 7 ust. 1 TUE;

17.  przypomina o potrzebie regularnego monitorowania i dialogu obejmującego wszystkie państwa członkowskie, by chronić podstawowe wartości UE – demokrację, prawa podstawowe i praworządność – z udziałem Rady, Komisji i Parlamentu, do czego wezwano w rezolucji Parlamentu Europejskiego z dnia 25 października 2016 r. zawierającej zalecenia dla Komisji w sprawie utworzenia unijnego mechanizmu dotyczącego demokracji, praworządności i praw podstawowych(5) ;

18.  apeluje do rządu polskiego o podjęcie stosownych działań w związku z ksenofobicznym i faszystowskim marszem, jaki miał miejsce w Warszawie w sobotę 11 listopada 2017 r., oraz o zdecydowane potępienie tego marszu;

19.  zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Komisji i Radzie oraz prezydentowi, rządowi i parlamentowi Polski, jak również rządom i parlamentom państw członkowskich, Radzie Europy i OBWE.