Tłumaczenie przygotowane na zlecenie Kancelarii Prezesa Rady Ministrów
Preambuła
Państwa członkowskie Rady Europy i inni sygnatariusze niniejszej konwencji:
przywołując Konwencję o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności (CETS
nr 5, 1950) oraz jej protokoły, Europejską kartę społeczną (CETS nr 35, 1961,
zmieniona w 1996, CETS nr 163), Konwencję Rady Europy w sprawie działań
przeciwko handlowi ludźmi (CETS nr 197, 2005) oraz Konwencję Rady Europy o
ochronie dzieci przed seksualnym wykorzystywaniem i niegodziwym traktowaniem w
celach seksualnych (CETS nr 201, 2007);
przywołując następujące rekomendacje Komitetu Ministrów dla państw
członkowskich Rady Europy: rekomendację Rec (2002)5 o ochronie kobiet przed
przemocą, rekomendację Rec (2007)17 o standardach i mechanizmach dotyczących
równouprawnienia płci, rekomendację Rec (2010)10 o roli mężczyzn i kobiet w
zapobieganiu konfliktom i ich rozwiązywaniu oraz w tworzeniu pokoju, a także inne
istotne rekomendacje;
biorąc pod uwagę rosnący zbiór orzecznictwa Europejskiego Trybunału Praw
Człowieka, które wyznacza istotne standardy na polu przemocy wobec kobiet;
uwzględniając Międzynarodowy pakt praw obywatelskich i politycznych (1966),
Międzynarodowy pakt praw gospodarczych, społecznych i kulturalnych (1966),
Konwencję Narodów Zjednoczonych w sprawie likwidacji wszelkich form
dyskryminacji kobiet („CEDAW”, 1979) i protokół fakultatywny do niej (1999),
a także ogólną Rekomendację nr 19 Komitetu CEDAW w sprawie przemocy wobec
kobiet, Konwencję Narodów Zjednoczonych o prawach dziecka (1989) i protokoły
fakultatywne do niej (2000). oraz Konwencję Organizacji Narodów Zjednoczonych
o prawach osób niepełnosprawnych (2006);
uwzględniając Rzymski statut Międzynarodowego Trybunału Karnego (2002);
przywołując podstawowe zasady międzynarodowego prawa humanitarnego, w
szczególności konwencję genewską (IV) związaną z ochroną osób cywilnych w czasie
wojny (1949) oraz protokoły dodatkowe nr 1 i 2 do niej (1997);
potępiając wszelkie formy przemocy wobec kobiet i przemocy domowej;
uznając, że realizacja równouprawnienia kobiet i mężczyzn de jure i de facto stanowi
kluczowy element zapobiegania przemocy wobec kobiet;
uznając, że przemoc wobec kobiet jest manifestacją nierównego stosunku sił
pomiędzy kobietami a mężczyznami na przestrzeni wieków który doprowadził do
dominacji mężczyzn nad kobietami i dyskryminacji tych ostatnich, a także
uniemożliwił pełną poprawę sytuacji kobiet;
uznając strukturalny charakter przemocy wobec kobiet za przemoc ze względu na
płeć, oraz fakt, że przemoc wobec kobiet stanowi jeden z podstawowych
mechanizmów społecznych, za pomocą którego kobiety są spychane na podległą
wobec mężczyzn pozycję;
uznając, z najwyższą troską, że kobiety i dziewczęta są często narażone na poważne
formy przemocy takie jak: przemoc domowa, molestowanie seksualne, gwałt,
małżeństwo z przymusu, tak zwane „przestępstwa w imię honoru” i okaleczanie
narządów płciowych, które stanowią poważne naruszenie praw człowieka wobec
kobiet i dziewcząt i główną przeszkodę w osiągnięciu równouprawniania kobiet i
mężczyzn;
zauważając, że stałe łamanie praw człowieka podczas konfliktów zbrojnych,
dotykające ludność cywilną, przede wszystkim kobiety, przybierające formę
systematycznego stosowania na szeroką skalę gwałtów oraz przemocy seksualnej,
powoduje eskalację przemocy ze względu na płeć zarówno w trakcie konfliktu, jak
i po jego zakończeniu;
uznając, że kobiety i dziewczęta są bardziej niż mężczyźni narażone na przemoc ze
względu na płeć;
uznając, że przemoc domowa dotyka kobiety w większym stopniu, oraz że
mężczyźni mogą również być jej ofiarami;
uznając, że dzieci są ofiarami przemocy domowej, również jako świadkowie
przemocy w rodzinie;
dążąc do stworzenia Europy wolnej od przemocy wobec kobiet i przemocy domowej;
stanowią, co następuje:
Rozdział I – Cele, definicje, równouprawnienie i niedyskryminacja,
postanowienia ogólne
Artykuł 1
Cele konwencji
1. Niniejsza konwencja ma na celu:
a. ochronę kobiet przed wszelkimi formami przemocy oraz zapobieganie,
ściganie i eliminację przemocy wobec kobiet i przemocy domowej;
b. przyczynienie się do eliminacji wszelkich form dyskryminacji kobiet oraz
wspieranie rzeczywistego równouprawnienia kobiet i mężczyzn, w tym
poprzez wzmocnienie pozycji kobiet;
c. stworzenie szeroko zakrojonego planu ramowego, polityk i działań na rzecz
ochrony i wsparcia wszystkich ofiar przemocy wobec kobiet i przemocy
domowej;
d. zacieśnianie międzynarodowej współpracy mającej na celu likwidację
przemocy wobec kobiet i przemocy domowej;
e. zapewnienie wsparcia i pomocy organizacjom i instytucjom władzy
wykonawczej w skutecznej współpracy na rzecz wypracowania
zintegrowanego podejścia do likwidacji przemocy wobec kobiet i przemocy
domowej.
2. Niniejsza konwencja ustanawia określone mechanizmy monitorujące w celu
zapewnienia jak najskuteczniejszego wdrożenia jej zapisów przez Strony.
Artykuł 2
Zakres konwencji
1. Niniejsza konwencja ma zastosowanie do wszelkich form przemocy wobec
kobiet, w tym przemocy domowej, która w większym stopniu dotyka kobiety.
2. Strony zachęca się do stosowania niniejszej konwencji do wszystkich ofiar
przemocy domowej. Przy stosowaniu niniejszej Konwencji Strony poświęcają
szczególną uwagę kobietom — ofiarom przemocy ze względu na płeć.
3. Niniejsza konwencja ma zastosowania w czasie pokoju i w sytuacjach konfliktów
zbrojnych.
Artykuł 3
Definicje
Dla celów niniejszej Konwencji:
a. „przemoc wobec kobiet” rozumie się jako naruszenie praw człowieka oraz
formę dyskryminacji kobiet, w tym wszelkie akty przemocy ze względu na
płeć, które prowadzą lub mogą prowadzić do fizycznej, seksualnej,
psychologicznej lub ekonomicznej szkody lub cierpienia kobiet, w tym
również groźby takich aktów, sytuacje przymusu lub arbitralnego pozbawienia
wolności, zarówno w życiu publicznym, jak i prywatnym;
b. „przemoc domowa” oznacza wszelkie akty fizycznej, seksualnej,
psychologicznej lub ekonomicznej przemocy występujące w rodzinie lub
gospodarstwie domowym lub pomiędzy byłymi lub obecnymi małżonkami lub
partnerami, niezależnie od tego, czy sprawca i ofiara dzielą miejsce
zamieszkania, czy też nie;
c. „płeć społeczno-kulturowa” oznacza społecznie skonstruowane role,
zachowania, działania i atrybuty, które dane społeczeństwo uznaje za
odpowiednie dla kobiet lub mężczyzn;
d. „przemoc wobec kobiet ze względu na płeć” oznacza przemoc skierowaną
przeciwko kobiecie ze względu na jej płeć lub taką przemoc, która w
szczególności dotyka kobiety;
e. „ofiara” oznacza każdą osobę fizyczną, której dotyczą zachowania wymienione
w ust. a i b niniejszego artykułu;
f. „kobiety” oznaczają również dziewczęta poniżej osiemnastego roku życia.
Artykuł 4
Podstawowe prawa, równouprawnienie i niedyskryminacja6
1. Strony podejmują niezbędne działania prawne i inne, by promować i chronić prawa
wszystkich, w szczególności kobiet, do życia wolnego od przemocy zarówno w sferze
publicznej, jak i prywatnej.
2. Strony potępiają wszelkie formy dyskryminacji kobiet i podejmują niezwłocznie
niezbędne środki prawne i inne w celu jej zapobiegania, w szczególności:
– włączenie do krajowych konstytucji i innych właściwych aktów prawnych
zasady równouprawnienia kobiet i mężczyzn oraz zapewnienie realizacji tej
zasady w praktyce;
– zakaz dyskryminacji kobiet, także poprzez zastosowanie sankcji, tam, gdzie
okaże się to konieczne;
– obalenie praw i praktyk dyskryminacyjnych wobec kobiet.
3. Wdrożenie przepisów niniejszej konwencji przez Strony, w szczególności środków
chroniących prawa ofiar, zostanie zagwarantowane bez dyskryminacji ze względu na:
płeć biologiczną, płeć kulturowo-społeczną, rasę, kolor skóry, język, religię, poglądy
polityczne i inne, pochodzenie narodowe lub społeczne, przynależność do mniejszości
narodowej, własność, urodzenie, orientację seksualną, tożsamość płciową, wiek, stan
zdrowia, niepełnosprawność, stan cywilny, status uchodźcy lub migranta lub inny.
4. Specjalne środki, niezbędne do zapobiegania przemocy ze względu na płeć
i ochrony kobiet przed taką przemocą nie są uznawane za dyskryminację w myśl
zapisów niniejszej konwencji.
Artykuł 5
Zasady odpowiedzialności państwa, w tym należyta staranność
1. Strony powstrzymują się od udziału we wszelkich aktach przemocy wobec kobiet
i zapewniają przestrzeganie tego obowiązku przez władze państwowe,
urzędników, działaczy, instytucje i inne jednostki działające w imieniu państwa.
2. Strony podejmują niezbędne działania prawne i inne w celu zapewnienia należytej
staranności w zapobieganiu aktom przemocy wyszczególnionym w niniejszej
konwencji, popełnionym przez jednostki inne niż państwowe, ich ściganiu,
karaniu oraz zapewnianiu zadośćuczynienia.
Artykuł 6
Polityka uwzględniająca kwestie płci społeczno-kulturowej7
Strony podejmują się uwzględnienia perspektywy płci społeczno-kulturowej we
wdrażaniu i ocenie wpływu zapisów niniejszej konwencji oraz promowania i
skutecznego wdrażania polityki równouprawnienia pomiędzy kobietami a
mężczyznami oraz wzmocnienia pozycji kobiet.8
Rozdział II – Zintegrowane strategie polityczne i gromadzenie
danych
Artykuł 7
Kompleksowe i skoordynowane strategie polityczne
1. Strony podejmują środki prawne oraz inne środki niezbędne do przyjęcia oraz
wdrożenia skutecznych, kompleksowych i skoordynowanych ogólnokrajowych
strategii politycznych dotyczących wszelkich odpowiednich środków mających na
celu zapobieganie wszystkim formom przemocy objętym zakresem niniejszej
Konwencji oraz zwalczanie takich form przemocy, a także zapewnianie całościowego
podejścia do przemocy wobec kobiet.
2. Strony gwarantują, że w ramach wszystkich działań strategii politycznych,
o których mowa w ust. 1 niniejszego artykułu, kierują się dobrem ofiary, a powyższe
strategie są wdrażane w drodze skutecznej współpracy pomiędzy wszystkimi
odpowiednimi organami, instytucjami i organizacjami.
3. W uzasadnionych przypadkach środki podejmowane zgodnie z niniejszym
artykułem będą angażować wszystkie istotne podmioty, tj. agencje rządowe,
parlamenty i władze na szczeblu krajowym, regionalnym oraz lokalnym, krajowe
instytucje praw człowieka, a także organizacje społeczeństwa obywatelskiego.
Artykuł 8
Zasoby finansowe
Strony przydzielają odpowiednie zasoby finansowe i ludzkie potrzebne do
właściwego wdrożenia zintegrowanych strategii politycznych, środków oraz
programów mających na celu zapobieganie wszelkim formom przemocy objętym
zakresem niniejszej Konwencji oraz zwalczanie wszelkich takich form przemocy, w
tym również inicjatyw realizowanych przez organizacje pozarządowe oraz
społeczeństwo obywatelskie.
Artykuł 9
Organizacje pozarządowe i społeczeństwo obywatelskie
Strony uznają i wspierają prowadzone na wszelkich szczeblach działania właściwych
organizacji pozarządowych oraz społeczeństwa obywatelskiego dotyczące zwalczania
przemocy wobec kobiet, a także nawiązują skuteczną współpracę z tymi
organizacjami.
Artykuł 109
Instytucja koordynująca
1. Strony wyznaczają lub ustanawiają jedną lub więcej oficjalnych instytucji
odpowiedzialnych za koordynację, wdrażanie, monitorowanie oraz ewaluację strategii
politycznych oraz działań mających na celu zapobieganie wszelkim formom
przemocy objętym zakresem niniejszej Konwencji oraz zwalczanie wszelkich takich
form przemocy. Instytucje te koordynują zbieranie danych zgodnie z zapisami art. 11,
a także analizują i rozpowszechniają wyniki takiego zbierania danych.
2. Strony zagwarantują, że instytucje wyznaczone lub ustanowione zgodnie z
zapisami niniejszego artykułu otrzymają ogólne informacje dotyczące działań
podejmowanych zgodnie z Rozdziałem VIII.
3. Strony zagwarantują, że instytucje wyznaczone lub ustanowione zgodnie z
zapisami niniejszego artykułu będą mogły komunikować się bezpośrednio oraz
nawiązywać kontakty ze swoimi odpowiednikami działającymi na terytorium innych
Stron.
Artykuł 11
Gromadzenie i analiza danych
1. Na potrzeby wykonania niniejszej Konwencji Strony zobowiązują się do:
a. gromadzenia istotnych segregowanych danych statystycznych dotyczących
przypadków wszelkich form przemocy objętych zakresem niniejszej Konwencji
w regularnych odstępach czasu;
b. wspierania badań dotyczących wszelkich form przemocy objętych zakresem
niniejszej Konwencji w celu poznania ich przyczyn i skutków, częstotliwości
występowania oraz poziomu karalności, a także skuteczności działań
podejmowanych w ramach wykonania niniejszej Konwencji;
2. Strony dążą do prowadzenia w regularnych odstępach czasu badań wśród ludności
mających na celu ocenę tendencji oraz występowania wszelkich form przemocy
objętych zakresem niniejszej Konwencji.
3. Strony przekazują Grupie ekspertów, o której mowa w art. 66 niniejszej Konwencji
informacje zebrane zgodnie z zapisami niniejszego artykułu w celu stymulowania
współpracy międzynarodowej oraz umożliwienia analizy porównawczej na szczeblu
międzynarodowym.10
4. Strony gwarantują publiczny dostęp do informacji zebranych zgodnie z zapisami
niniejszego artykułu.
Rozdział III – Profilaktyka
Artykuł 12
Ogólne zobowiązania
1. Strony podejmą działania niezbędne do promowania zmian wzorców społecznych
i kulturowych dotyczących zachowania kobiet i mężczyzn w celu wykorzenienia
uprzedzeń, zwyczajów, tradycji oraz innych praktyk opartych na idei niższości kobiet
lub na stereotypowym modelu roli kobiet i mężczyzn.
2. Strony podejmą konieczne środki prawne lub inne działania zapobiegające
wszelkim formom przemocy, popełnianej przez osobę fizyczną lub prawną, objętym
zakresem niniejszej Konwencji.
3. Podejmując wszelkie działania zgodne z zapisami niniejszego rozdziału,
uwzględnia się konkretne potrzeby osób narażonych ze względu na szczególne
okoliczności oraz należy kierować się przede wszystkim dobrem ofiary.
4. Strony podejmą konieczne działania zachęcające społeczeństwo, a w szczególności
mężczyzn i chłopców, do aktywnego udziału w zapobieganiu wszelkim formom
przemocy objętym zakresem niniejszej Konwencji.
5. Strony gwarantują, że kultura, zwyczaje, religia, tradycja czy tzw. „honor” nie będą
uznawane za usprawiedliwienie dla wszelkich aktów przemocy objętych zakresem
niniejszej Konwencji.
6. Strony podejmą działania niezbędne do promocji programów i inicjatyw na rzecz
wzmocnienia pozycji kobiet.
Artykuł 13
Podnoszenie świadomości społecznej
1. Strony promują lub prowadzą regularne kampanie i programy realizowane na
wszystkich szczeblach na rzecz podnoszenia świadomości, w tym współpracę z
krajowymi instytucjami praw człowieka oraz jednostkami ds. równouprawnienia,
społeczeństwem obywatelskim i organizacjami pozarządowymi, szczególnie
organizacjami ds. kobiet. Celem tego rodzaju działań jest zwiększenie świadomości
oraz zrozumienia różnych przejawów form przemocy objętych zakresem niniejszej
Konwencji, ich oddziaływania na dzieci, a także potrzeby zapobiegania przemocy w
społeczeństwie.12
2. Strony gwarantują rozpowszechnianie informacji dotyczących dostępnych środków
zapobiegających aktom przemocy objętym zakresem niniejszej Konwencji.
Artykuł 14
Edukacja
1. W uzasadnionych przypadkach Strony podejmują działania konieczne do
wprowadzenia do oficjalnych programów nauczania na wszystkich poziomach
edukacji materiałów szkoleniowych dostosowanych do zmieniających się możliwości
osób uczących się, dotyczących równouprawnienia kobiet i mężczyzn,
niestereotypowych ról przypisanych płciom, wzajemnego szacunku, rozwiązywania
konfliktów w relacjach międzyludzkich bez użycia przemocy, a także dotyczących
przemocy wobec kobiet ze względu na płeć oraz prawa do nienaruszalności osobistej.
2. Strony podejmują działania niezbędne do promowania zasad, o których mowa w
ust. 1 niniejszego artykułu, w instytucjach edukacyjnych o charakterze nieformalnym,
a także w obiektach sportowych, kulturalnych i rekreacyjnych oraz w mediach.
Artykuł 15
Szkolenie specjalistów
1. Strony zapewnią lub zreorganizują odpowiednie szkolenia dla osób zawodowo
zajmujących się ofiarami lub sprawcami wszelkich aktów przemocy objętych
zakresem niniejszej Konwencji. Takie szkolenia dotyczą profilaktyki oraz
wykrywania takich aktów przemocy, a także równouprawnienia kobiet i mężczyzn,
potrzeb i praw ofiar przemocy oraz sposobów zapobiegania wtórnej wiktymizacji.
2. Strony zachęcają, aby szkolenie, o którym mowa w ust. 1 niniejszego artykułu
obejmowało kurs dotyczący skoordynowanej współpracy między organami,
uwzględniający odpowiednie i wszechstronne podejście do rozpatrywania zgłoszeń w
przypadku przemocy objętej zakresem niniejszej Konwencji.
Artykuł 16
Interwencja profilaktyczna i programy leczenia
1. Strony podejmą środki prawne lub inne działania konieczne do utworzenia lub
wsparcia programów mających na celu nauczenie sprawców przemocy domowej
zachowań w relacjach międzyludzkich bez użycia przemocy. Są to programy 13
zapobiegające dalszym aktom przemocy oraz wpływające na zmianę agresywnych
wzorców zachowań.
2. Strony podejmą środki prawne lub inne działania konieczne do utworzenia lub
wsparcia programów leczenia zapobiegających ponownemu popełnianiu przestępstw,
w szczególności na tle seksualnym.
3. W odniesieniu do działań, o których mowa w ust. 1 i 2 niniejszego artykułu Strony
gwarantują, że najważniejsze jest bezpieczeństwo, poszanowanie praw oraz wsparcie
ofiary, a powyższe programy w uzasadnionych przypadkach będą przygotowywane
i wdrażane w ścisłej współpracy z jednostkami zapewniającymi ofiarom
specjalistyczne wsparcie.
Artykuł 17
Udział sektora prywatnego i mediów
1. Strony zachęcają sektor prywatny, sektor technologii informacyjnych
i komunikacyjnych, z należytym szacunkiem do wolności wypowiedzi
i niezależności, do wzięcia udziału w opracowaniu i wdrażaniu strategii politycznych,
a także w przygotowaniu wytycznych i norm dotyczących samoregulacji w celu
zapobiegania przemocy wobec kobiet oraz promowania poszanowania ich godności.
2. We współpracy z sektorem prywatnym Strony rozwijają i promują wśród dzieci,
rodziców oraz wychowawców umiejętności radzenia sobie w środowisku
informacyjnym i komunikacyjnym zapewniającym dostęp do poniżających treści
o charakterze seksualnym lub brutalnym, które mogą być szkodliwe. 14
Rozdział IV – Ochrona i wsparcie
Artykuł 18
Ogólne zobowiązania
1. Strony podejmują konieczne środki prawne lub inne działania mające na celu
ochronę wszystkich ofiar przed kolejnymi aktami przemocy.
2. Strony podejmują konieczne środki prawne lub inne działania, zgodnie z prawem
krajowym, aby zagwarantować funkcjonowanie odpowiednich mechanizmów
zapewniających skuteczną współpracę pomiędzy wszystkimi właściwymi organami
państwowymi (w tym przedstawicielami sądownictwa, prokuratorami, organami
ścigania, władzami lokalnymi i regionalnymi, a także organizacjami pozarządowymi
i innymi właściwymi organizacjami i podmiotami) w celu zapewnienia ochrony i
wsparcia ofiarom i świadkom wszelkich form przemocy objętych zakresem niniejszej
Konwencji, również poprzez kierowanie ich do jednostek zapewniających ogólne i
specjalistyczne wsparcie, o których mowa w art. 20 i 22 niniejszej Konwencji.
3. Strony gwarantują, że działania podejmowane zgodnie z zapisami niniejszego
rozdziału:
– opierają się na uwzględnieniu kwestii płci społeczno-kulturowej w
pojmowaniu przemocy wobec kobiet oraz przemocy domowej i są
ukierunkowane na zagwarantowanie ofiarom ich praw i bezpieczeństwa;
– opierają się na zintegrowanym podejściu uwzględniającym relacje pomiędzy
ofiarami, sprawcami, dziećmi i ich szerszym środowiskiem społecznym;
– mają na celu uniknięcie wtórnej wiktymizacji;
– są formą dążenia do niezależności ekonomicznej i wzmocnienia pozycji kobiet
będących ofiarami przemocy;
– w uzasadnionych przypadkach umożliwiają lokalizację wielu jednostek
zapewniających ochronę i wsparcie w tych samych obiektach;
– są kierowane do osób narażonych, w tym dzieci będących ofiarami, oraz
ukierunkowane na ich szczególne potrzeby.
4. Świadczenie usług nie jest zależne od chęci ofiary do wniesienia oskarżenia lub
zeznawania przeciwko sprawcy.
5. Strony podejmują odpowiednie działania mające na celu zapewnienie ochrony
konsularnej lub innej formy ochrony i wsparcia swoim obywatelom oraz innym
ofiarom uprawnionym do tego rodzaju ochrony zgodnie z istniejącymi
zobowiązaniami w ramach prawa międzynarodowego.15
Artykuł 19
Informacja
Strony podejmują konieczne środki prawne lub inne działania gwarantujące
przekazanie ofiarom odpowiednich i aktualnych informacji dotyczących możliwego
wsparcia oraz dostępnych środków prawnych w zrozumiałym dla nich języku.
Artykuł 20
Wsparcie ogólne
1. Strony podejmują konieczne środki prawne lub inne działania mające na celu
zagwarantowanie, że ofiary mają dostęp do usług umożliwiających powrót do życia
bez przemocy. W miarę konieczności powinny być to usługi z zakresu: doradztwa
prawnego i psychologicznego, wsparcia finansowego, gospodarki mieszkaniowej,
edukacji, szkoleń oraz pomocy w znalezieniu zatrudnienia.
2. Strony podejmują konieczne środki prawne lub inne działania mające na celu
zagwarantowanie, że ofiary mają dostęp do opieki zdrowotnej i usług socjalnych,
a specjaliści przygotowani do pracy z ofiarami mają do dyspozycji wystarczający
zasób usług i właściwie nimi dysponują.
Artykuł 21
Pomoc w składaniu skarg indywidualnych/ zbiorowych
Strony gwarantują ofiarom dostęp do odpowiednich regionalnych
i międzynarodowych mechanizmów składania skarg oraz informacje na ich temat.
Strony promują profesjonalną i wrażliwą formę pomocy ofiarom w składaniu skarg.
Artykuł 22
Wsparcie specjalistyczne
1. Strony podejmują konieczne środki prawne lub inne działania mające na celu
zapewnienie lub zorganizowanie w odpowiedniej lokalizacji natychmiastowego,
krótko- i długotrwałego specjalistycznego wsparcia dla ofiary jakiegokolwiek z aktów
przemocy objętych zakresem niniejszej Konwencji.
2. Strony zapewniają lub organizują specjalistyczne wsparcie dla wszystkich kobiet
będących ofiarami przemocy oraz dla ich dzieci.16
Artykuł 23
Schroniska
Strony podejmują konieczne środki prawne lub inne działania mające na celu
utworzenie odpowiedniej liczby łatwo dostępnych i oferujących bezpieczne
zakwaterowanie schronisk dla ofiar, w szczególności dla kobiet i ich dzieci.
Artykuł 24
Telefony zaufania
Strony podejmują konieczne środki prawne lub inne działania mające na celu
utworzenie ogólnokrajowych, całodobowych, bezpłatnych telefonów zaufania
świadczących porady w sprawie wszelkich form przemocy objętych zakresem
niniejszej Konwencji, z poszanowaniem poufności lub anonimowości osób
dzwoniących.
Artykuł 25
Wsparcie dla ofiar przemocy seksualnej
Strony podejmują konieczne środki prawne lub inne działania mające na celu
utworzenie odpowiedniej liczby łatwo dostępnych ośrodków świadczących pomoc dla
ofiar gwałtów lub przemocy seksualnej w zakresie badań lekarskich i sądowych,
wsparcia pourazowego oraz poradnictwa.
Artykuł 26
Ochrona i wsparcie dla nieletnich świadków
1. Strony podejmują konieczne środki prawne lub inne działania mające na celu
zagwarantowanie, w ramach świadczenia ochrony i wsparcia dla ofiar przemocy,
należytej uwagi dla praw i potrzeb nieletnich świadków wszelkich form przemocy
objętych zakresem niniejszej Konwencji.
2. Działania podejmowane zgodnie z niniejszym artykułem uwzględniają doradztwo
psychologiczne i społeczne dla nieletnich świadków wszelkich form przemocy
objętych zakresem niniejszej Konwencji, oraz powinny być dostosowane do ich
wieku i uwzględniać najlepszy interes nieletniego.
Artykuł 27
Zgłaszanie 17
Strony podejmują niezbędne działania mające na celu zachęcenie osób będących
świadkami aktów przemocy objętych zakresem niniejszej Konwencji lub osób
mających uzasadnione podstawy, by podejrzewać, że tego typu akt został popełniony
czy też by spodziewać się kolejnych aktów przemocy, do zgłaszania tego faktu do
właściwych organizacji lub władz.
Artykuł 28
Zgłaszanie przez specjalistów
Strony podejmują niezbędne działania mające na celu zagwarantowanie, że zasady
poufności nałożone na niektórych specjalistów przepisami prawa krajowego, w
odpowiednich okolicznościach nie stanowią przeszkody dla zgłoszenia właściwym
władzom lub organizacjom uzasadnionego podejrzenia popełnienia poważnego aktu
przemocy objętego zakresem niniejszej Konwencji oraz podejrzenia możliwości
wystąpienia kolejnych aktów przemocy.18
Rozdział V – Prawo materialne
Artykuł 29
Pozwy cywilne i środki prawne
1. Strony podejmują konieczne działania ustawodawcze lub inne mające na celu
zagwarantowanie ofiarom odpowiednich cywilnych środków prawnych wobec
sprawcy.
2. Strony podejmują konieczne działania ustawodawcze lub inne mające na celu
zagwarantowanie ofiarom, zgodnie z zasadami ogólnymi prawa międzynarodowego,
odpowiednich cywilnych środków prawnych wobec organów państwowych, które nie
dopełniły obowiązku podjęcia niezbędnych działań zapobiegawczych ani ochronnych
w ramach swoich uprawnień.
Artykuł 30
Odszkodowanie
1. Strony podejmują konieczne działania ustawodawcze lub inne mające na celu
zagwarantowanie, że ofiarom przysługuje prawo do odszkodowania ze strony
sprawców z tytułu wszelkich przestępstw, o których mowa w niniejszej Konwencji.
2. Odpowiednie odszkodowanie ze Skarbu Państwa przyznaje się z tytułu poważnego
uszkodzenia ciała lub uszczerbku na zdrowiu, o ile szkoda nie została pokryta z
innych źródeł np. przez sprawcę, z ubezpieczenia lub z państwowych świadczeń
zdrowotnych i socjalnych. Nie wyklucza to prawa Stron do domagania się od sprawcy
zwrotu za odszkodowanie, o ile odpowiednio uwzględniono bezpieczeństwo ofiary.
3. Działania podejmowane zgodnie z ustępem 2 niniejszego artykułu gwarantują
przyznanie odszkodowania w rozsądnym terminie.
Artykuł 31
Opieka nad dzieckiem, prawo widzenia z dzieckiem i bezpieczeństwo
1. Strony podejmują konieczne działania ustawodawcze lub inne mające na celu
zagwarantowanie, że przy ustalaniu prawa do opieki nad dzieckiem i do widzenia z
dzieckiem uwzględnione zostaną przypadki przemocy objęte zakresem niniejszej
Konwencji.19
2. Strony podejmują konieczne działania ustawodawcze lub inne mające na celu
zagwarantowanie, że wykonywanie prawa do opieki nad dzieckiem i do widzenia z
dzieckiem nie stanowi zagrożenia dla praw i bezpieczeństwa ofiary ani dzieci.
Artykuł 32
Cywilne konsekwencje wymuszonych małżeństw
Strony podejmują konieczne działania ustawodawcze lub inne mające na celu
zagwarantowanie, że małżeństwa zawarte pod przymusem mogą zostać
unieważnione, anulowane lub rozwiązane bez nieuzasadnionego obciążenia
finansowego lub administracyjnego dla ofiary.
Artykuł 33
Przemoc psychiczna
Strony podejmują konieczne działania ustawodawcze lub inne mające na celu
zagwarantowanie, że umyślne działania poważnie naruszające integralność
psychiczną danej osoby przez użycie nacisków lub gróźb podlegają
odpowiedzialności karnej.
Artykuł 34
Nękanie (stalking)
Strony podejmują konieczne działania ustawodawcze lub inne mające na celu
zagwarantowanie, że umyślne powtarzające się zastraszające działania wymierzone w
daną osobę, powodujące, że obawia się ona o swoje bezpieczeństwo, podlegają
odpowiedzialności karnej.
Artykuł 35
Przemoc fizyczna
Strony podejmują konieczne działania ustawodawcze lub inne mające na celu
zagwarantowanie, że umyślne dopuszczenie się aktów przemocy fizycznej wobec
drugiej osoby podlega odpowiedzialności karnej.
Artykuł 36
Przemoc seksualna, w tym gwałt
1. Strony podejmują konieczne działania ustawodawcze lub inne mające na celu
zagwarantowanie, że następujące umyślne działania podlegają odpowiedzialności
karnej:20
a. dokonywanie penetracji waginalnej, analnej lub oralnej o charakterze
seksualnym drugiej osoby jakąkolwiek częścią ciała lub jakimkolwiek
przedmiotem bez zgody tej osoby;
b. dokonywanie innych czynności o charakterze seksualnym wobec drugiej
osoby bez zgody tej osoby;
c. doprowadzenie drugiej osoby bez jej zgody do podjęcia czynności o
charakterze seksualnym wobec osoby trzeciej.
2. Zgoda musi być udzielona przez osobę zdolną do składania oświadczeń woli, co
należy ocenić w świetle danych okoliczności.
3. Strony podejmują konieczne działania ustawodawcze lub inne mające na celu
zagwarantowanie, że postanowienia ustępu 1 niniejszego artykułu mają zastosowanie
również do czynności dokonywanych wobec byłych lub obecnych współmałżonków
lub partnerów, uznawanych na mocy przepisów prawa krajowego.
Artykuł 37
Wymuszone małżeństwa
1. Strony podejmują konieczne działania ustawodawcze lub inne mające na celu
zagwarantowanie, że celowe działania polegające na zmuszaniu osoby dorosłej lub
dziecka do zawarcia małżeństwa podlegają odpowiedzialności karnej.
2. Strony podejmują konieczne działania ustawodawcze lub inne mające na celu
zagwarantowanie, że celowe działania polegające na zwabieniu osoby dorosłej lub
dziecka na terytorium którejkolwiek ze Stron lub do kraju innego niż kraj
zamieszkania tej osoby w celu zmuszenia takiej osoby dorosłej lub dziecka do
zawarcia małżeństwa podlegają odpowiedzialności karnej.
Artykuł 38
Genitalne okaleczanie kobiet
Strony podejmują konieczne działania ustawodawcze lub inne mające na celu
zagwarantowanie, że następujące celowe działania podlegają odpowiedzialności
karnej:
a. wycinanie, infibulacja lub wszelkie inne okaleczanie całości lub części warg
sromowych większych, warg sromowych mniejszych lub łechtaczki kobiety;
b. wywieranie nacisku na kobietę lub doprowadzenie do jej poddania się
którejkolwiek z czynności wymienionej w lit. a) powyżej;
c. zachęcanie dziewczyny, wywieranie na nią nacisku lub doprowadzenie do jej
poddania się którejkolwiek z czynności wymienionej pod lit. a) powyżej.
Artykuł 39
Wymuszona aborcja i wymuszona sterylizacja
Strony podejmują konieczne działania ustawodawcze lub inne mające na celu
zagwarantowanie, że następujące celowe działania podlegają odpowiedzialności
karnej:
a. dokonanie aborcji u kobiety bez jej uprzedniej świadomej zgody;
b. przeprowadzenie zabiegu chirurgicznego u kobiety mającego na celu
uniemożliwienie jej dalszej naturalnej prokreacji bez jej uprzedniej świadomej
zgody lub bez jej pełnej wiedzy na temat tego zabiegu.
Artykuł 40
Molestowanie seksualne
Strony podejmą konieczne działania ustawodawcze lub inne mające na celu
zagwarantowanie, że wszelkie formy niepożądanych działań werbalnych,
niewerbalnych lub fizycznych o charakterze seksualnym, skutkujące naruszeniem
godności danej osoby, w szczególności w atmosferze zastraszania, wrogości,
upodlenia, poniżenia lub obrazy, podlegają odpowiedzialności karnej lub innej
odpowiedzialności prawnej.
Artykuł 41
Współudział, podżeganie i usiłowanie
1. Strony podejmują konieczne działania ustawodawcze lub inne mające na celu
zagwarantowanie, że celowy współudział lub podżeganie do popełnienia przestępstw,
o których mowa w artykułach 33, 34, 35, 36, 37, 38a oraz 39 niniejszej Konwencji,
uznawane są za przestępstwa.
2. Strony podejmują konieczne działania ustawodawcze lub inne mające na celu
zagwarantowanie, że celowe próby popełnienia przestępstw, o których mowa w
artykułach 35, 36, 37, 38a oraz 39 niniejszej Konwencji, uznawane są za
przestępstwa. 22
Artykuł 42
Niedopuszczalne usprawiedliwienie zbrodni, w tym tak zwanych „zbrodni
honorowych”
1. Strony podejmują konieczne działania ustawodawcze lub inne mające na celu
zagwarantowanie, że w postępowaniu karnym wszczętym w wyniku popełnienia
któregokolwiek z aktów przemocy, o których mowa w niniejszej Konwencji, akty
takie nie będą usprawiedliwiane względami kulturowymi, zwyczajowymi,
religijnymi, tradycyjnymi ani tzw. względami „honoru”. W szczególności dotyczy to
stwierdzeń, że ofiara przekroczyła kulturowe, religijne, społeczne lub tradycyjne
normy lub zwyczaje stanowiące kryteria właściwego zachowania.
2. Strony podejmują konieczne działania ustawodawcze lub inne mające na celu
zagwarantowanie, że zachęcanie dziecka do popełnienia czynności, o których mowa
w ustępie 1 niniejszego artykułu, nie zmniejsza odpowiedzialności karnej osoby
zachęcającej z tytułu popełnionych czynności.
Artykuł 43
Uznawanie przestępstw karnych
Przestępstwa, o których mowa w niniejszej Konwencji, są za takie uznawane bez
względu na charakter relacji pomiędzy ofiarą a sprawcą.
Artykuł 44
Właściwość
1. Strony podejmują konieczne działania ustawodawcze lub inne mające na celu
uznanie swojej właściwości dla wszelkich przestępstw, o których mowa w niniejszej
Konwencji, jeżeli przestępstwo zostało popełnione:
a. na ich terytorium; lub
b. na pokładzie statku pływającego pod banderą danej Strony; lub
c. na pokładzie samolotu zarejestrowanego zgodnie z przepisami prawa danej
Strony; lub
d. przez ich obywatela; lub
e. przez osobę zamieszkałą na terytorium danej Strony.23
2. Strony podejmują konieczne działania ustawodawcze lub inne mające na celu
ustalenie właściwości sądowej dla wszelkich przestępstw, o których mowa w
niniejszej Konwencji, jeżeli przestępstwo zostało popełnione wobec ich obywatela lub
wobec osoby zamieszkałej na ich terytorium.
3. Na potrzeby postępowania w sprawach przestępstw, o których mowa w artykułach
36, 37, 38 oraz 39 niniejszej Konwencji, Strony podejmują konieczne działania
ustawodawcze lub inne mające na celu zagwarantowanie, że ich właściwość nie jest
uwarunkowana faktem penalizacji tych aktów na terytorium, na którym zostały
popełnione.
4. Na potrzeby postępowania w sprawach przestępstw, o których mowa w artykułach
36, 37, 38 oraz 39 niniejszej Konwencji, Strony podejmują konieczne działania
ustawodawcze lub inne mające na celu zagwarantowanie, że ich właściwość, o której
mowa w ustępie 1 lit. d) i e), nie jest uwarunkowana możliwością wszczęcia
postępowania jedynie po złożeniu przez ofiarę zawiadomienia o popełnieniu
przestępstwa lub jedynie po postawieniu zarzutów przez organy państwowe na
terytorium, na którym zostało popełnione przestępstwo.
5. Strony podejmują konieczne działania ustawodawcze lub inne mające na celu
uznanie swojej właściwości dla przestępstw, o których mowa w niniejszej Konwencji,
w przypadku gdy domniemany sprawca jest obecny na ich terytorium i nie podlega
ekstradycji do innego państwa będącego Stroną niniejszej Konwencji wyłącznie na
podstawie obywatelstwa.
6. W przypadku gdy więcej niż jedna Strona rości sobie prawo do właściwości w
stosunku do domniemanego przestępstwa, o którym mowa w niniejszej Konwencji,
zainteresowane Strony, w uzasadnionych przypadkach, konsultują się ze sobą w celu
ustalenia najbardziej stosownej właściwości na potrzeby postępowania.
7. Bez uszczerbku dla ogólnych zasad prawa międzynarodowego, niniejsza
Konwencja nie wyklucza właściwości karnej wykonywanej przez którąkolwiek ze
Stron na mocy prawa krajowego.
Artykuł 45
Sankcje i środki
1. Strony podejmują konieczne działania ustawodawcze lub inne mające na celu
zagwarantowanie, że przestępstwa, o których mowa w niniejszej Konwencji,
podlegają efektywnym, proporcjonalnym i odstraszającym karom, z uwzględnieniem
ich wagi. Sankcje te obejmują, w stosownych przypadkach, wyroki pozbawienia
wolności mogące skutkować ekstradycją.24
2. Strony mogą podjąć inne działania w stosunku do sprawców, m.in.:
– monitorowanie lub nadzór osób skazanych;
– pozbawienie praw rodzicielskich, o ile nie jest możliwe w żaden inny sposób
zagwarantowanie ochrony najlepszego interesu dziecka, w tym
bezpieczeństwa ofiary.
Artykuł 46
Okoliczności obciążające
Strony podejmują konieczne działania ustawodawcze lub inne mające na celu
zagwarantowanie, że następujące okoliczności, o ile nie zostały wcześniej
uwzględnione jako element przestępstwa, mogą, zgodnie z odpowiednimi przepisami
prawa krajowego, zostać uznane za okoliczności obciążające przy orzekaniu wyroku
w związku z przestępstwami, o których mowa w niniejszej Konwencji:
a. przestępstwo zostało popełnione wobec byłego lub obecnego współmałżonka
lub partnera uznanego zgodnie z przepisami prawa krajowego, przez członka
rodziny, osobę współmieszkającą z ofiarą lub przez osobę nadużywającą
swojej władzy;
b. przestępstwo lub przestępstwa powiązane popełniono wielokrotnie;
c. przestępstwo popełniono wobec osoby narażonej ze względu na szczególne
okoliczności;
d. przestępstwo popełniono wobec dziecka lub w jego obecności;
e. przestępstwo zostało popełnione przez dwie lub więcej osób działających
wspólnie;
f. przestępstwo poprzedzały lub mu towarzyszyły szczególne akty okrucieństwa;
g. przestępstwo popełniono z użyciem broni lub pod groźbą jej użycia;
h. przestępstwo spowodowało istotny uszczerbek na zdrowiu fizycznym lub
psychologicznym ofiary;
i. sprawca był już wcześniej skazany z tytułu przestępstw o podobnym
charakterze.
Artykuł 47
Wyroki wydawane przez drugą Stronę
Strony podejmują konieczne działania ustawodawcze lub inne mające na celu
umożliwienie uwzględniania prawomocnych wyroków drugiej Strony w stosunku do
przestępstw, o których mowa w niniejszej Konwencji, przy orzekaniu wyroku.25
Artykuł 48
Zakaz stosowania obowiązkowych alternatywnych procesów rozstrzygania
sporów lub orzekania sądowego
1. Strony podejmują konieczne działania ustawodawcze lub inne zakazujące
stosowania obowiązkowych alternatywnych procesów rozstrzygania sporów, w tym
mediacji i rozstrzygnięć polubownych, w odniesieniu do wszelkich form przemocy
objętych zakresem niniejszej Konwencji.
2. Strony podejmują konieczne działania ustawodawcze lub inne mające na celu
zagwarantowanie, że w przypadku nałożenia kary grzywny, zdolność sprawcy do
wypełnienia zobowiązań finansowych w stosunku do ofiary zostanie odpowiednio
uwzględniona.26
Rozdział VI – Wykrywanie, ściganie, procedury prawne i środki
ochronne
Artykuł 49
Ogólne zobowiązania
1. Strony podejmują konieczne środki prawne lub inne działania mające na celu
zagwarantowanie, że dochodzenie oraz postępowanie sądowe związane z wszelkimi
formami przemocy objętymi zakresem niniejszej Konwencji zostaną przeprowadzone
bez zbędnej zwłoki i z poszanowaniem praw ofiar na wszystkich etapach
postępowania karnego.
2., Zgodnie z podstawowymi zapisami dotyczącymi praw człowieka oraz mając na
względzie uwzględnienie kwestii płci społeczno-kulturowej w pojmowaniu przemocy,
Strony podejmują konieczne środki prawne lub inne działania w celu zapewnienia
skutecznego dochodzenia oraz ścigania przestępstw określonych zgodnie z niniejszą
Konwencją.
Artykuł 50
Szybka reakcja, zapobieganie i ochrona
1. Strony podejmują konieczne środki prawne lub inne działania mające na celu
zagwarantowanie, że właściwe organy ścigania zareagują na wszelkie formy
przemocy objęte zakresem niniejszej Konwencji w sposób szybki i odpowiedni,
oferując ofiarom stosowaną i niezwłoczną ochronę.
2. Strony podejmują konieczne środki prawne lub inne działania mające na celu
zagwarantowanie, że właściwe organy ścigania w sposób niezwłoczny i odpowiedni
wezmą udział w zapobieganiu wszelkim formom przemocy objętym zakresem
niniejszej Konwencji oraz ochronie przed takim formami przemocy, łącznie z
podjęciem zapobiegawczych działań operacyjnych i zbieraniem dowodów.
Artykuł 51
Ocena ryzyka i zarządzanie ryzykiem
1. Strony podejmują konieczne środki prawne lub inne działania mające na celu
zagwarantowanie, że ocena ryzyka śmiertelności oraz powagi sytuacji, jak również
ryzyka powtarzających się aktów przemocy zostanie przeprowadzona przez wszelkie
odpowiednie władze w celu zarządzania takim ryzykiem oraz, jeśli zajdzie taka
konieczność, w celu zapewnienia skoordynowanych środków bezpieczeństwa i
wsparcia.27
2. Strony podejmują konieczne środki prawne lub inne działania mające na celu
zapewnienie, że ocena, o której mowa w akapicie 1 niniejszego Artykułu w sposób
należyty bierze pod uwagę, na wszystkich etapach dochodzenia oraz stosowania
środków ochronnych, posiadanie broni lub dostępu do broni przez sprawców aktów
przemocy objętych zakresem niniejszej Konwencji.
Artykuł 52
Wyjątkowe zakazy kontaktowania się
Strony podejmują konieczne środki prawne lub inne działania mające na celu
zagwarantowanie, że odpowiednie władze są uprawnione do wydania nakazu, w
sytuacjach bezpośredniego zagrożenia, opuszczenia miejsca zamieszkania ofiary lub
osoby narażonej przez sprawcę przemocy domowej na odpowiedni okres czasu oraz
zakazu nachodzenia ofiary lub osoby zagrożonej w jej miejscu zamieszkania lub
kontaktowania się z ofiarą lub osobą zagrożoną przez sprawcę. Działania podjęte
zgodnie z niniejszym Artykułem mają na uwadze przede wszystkim bezpieczeństwo
ofiar lub osób zagrożonych.
Artykuł 53
Zakaz zbliżania się lub nakaz ochrony
1. Strony podejmują konieczne środki prawne lub inne działania mające na celu
zagwarantowanie, że ofiary wszelkich form przemocy objętej zakresem niniejszej
Konwencji mają dostęp do odpowiednich zakazów zbliżania się lub nakazów
ochrony.
2. Strony podejmują konieczne środki prawne lub inne działania mające na celu
zagwarantowanie, że zakazy zbliżania się lub nakazy ochrony, o których mowa w ust.
1 niniejszego artykułu są:
– dostępne na potrzeby bezpośredniej ochrony oraz bez nienależytych obciążeń
finansowych lub administracyjnych nakładanych na ofiarę;
– wystawiane na określony czas lub do czasu ich zmiany lub też zniesienia;
– jeśli zachodzi taka konieczność, wystawiane bez wysłuchania strony
przeciwnej i ze skutkiem natychmiastowym;
– dostępne niezależnie od lub w uzupełnieniu do innych postępowań prawnych;
– możliwe do wprowadzenia w kolejnych postępowaniach prawnych.28
3. Strony podejmują konieczne środki prawne lub inne działania mające na celu
zagwarantowanie, że naruszanie zakazu zbliżania się lub nakazu ochrony wydanych
zgodnie z ust. 1 niniejszego artykułu podlega skutecznym, proporcjonalnych i
zniechęcającym do ponownego popełnienia czynu sankcjom karnym lub innym
sankcjom prawnym.
Artykuł 54
Dochodzenie i dowody
Strony podejmują konieczne środki prawne lub inne działania mające na celu
zagwarantowanie, że w jakimkolwiek postępowaniu cywilnym lub karnym, dowody
związane z doświadczeniami i zachowaniami seksualnymi ofiary zostaną
dopuszczone wyłącznie w sytuacjach, w których takie dowody są zasadne i
konieczne.
Artykuł 55
Postępowanie bez wysłuchania strony przeciwnej i postępowanie prowadzone z
urzędu
1. Strony dopilnują, aby dochodzenia sądowe lub ściganie przestępstw określonych w
Artykułach 35, 36, 37, 38 i 39 niniejszej Konwencji nie były całkowicie zależne od
zgłoszenia lub doniesienia wniesionego przez ofiarę, jeśli przestępstwo zostało
dokonane w całości lub częściowo na terytorium takiej Strony oraz ponadto
zagwarantują, że postępowanie może być kontynuowane, nawet jeśli ofiara wycofa
swoje zeznania lub doniesienie.
2. Strony podejmują konieczne środki prawne lub inne działania mające na celu
zapewnienie, zgodnie z przepisami prawa krajowego, organizacjom rządowym i
pozarządowym oraz doradcom w zakresie przemocy domowej możliwość pomagania
ofiarom lub wspierania ofiar, na życzenie ofiar, podczas dochodzenia oraz
postępowania sądowego dotyczącego przestępstw określonych w niniejszej
Konwencji.
Artykuł 56
Środki ochrony
1. Strony podejmują konieczne środki prawne lub inne działania mające na celu
ochronę praw i interesów ofiar, w tym ich specjalnych potrzeb jako świadków, na
wszystkich etapach dochodzenia i postępowania sądowego, a w szczególności
poprzez:29
a. zapewnienie im bezpieczeństwa, jak również ich rodzinom i świadkom,
chroniąc ich przed zastraszaniem, odwetem lub powtarzającą się
wiktymizacją;
b. zagwarantowanie, że ofiary zostaną poinformowane, przynajmniej w
przypadkach, w których ofiary i rodzina mogą być zagrożone, jeśli sprawca
ucieknie, zostanie tymczasowo zwolniony lub wyjdzie na wolność;
c. informowanie ofiar, w przypadkach przewidzianych przez prawo krajowe, o
ich prawach oraz dostępnych świadczeniach, przetwarzaniu ich skargi,
opłatach, ogólnym postępie dochodzenia lub postępowania oraz ich roli w
takich czynnościach, jak również o tym, jak zakończyły się dotyczące ich
sprawy;
d. umożliwianie ofiarom, w sposób zgodny z zasadami procesowymi prawa
krajowego, skorzystanie z prawa do bycia wysłuchanym, przedstawienia
dowodów oraz wyrażania swoich poglądów, potrzeb i trosk, bezpośrednio lub
poprzez przedstawiciela, oraz prawa do tego, aby takie ich dowody lub
wypowiedzi zostały wzięte pod uwagę;
e. zapewnienie ofiarom odpowiedniego wsparcia, tak aby ich prawa i interesy
były w sposób należyty prezentowane i brane pod uwagę;
f. zapewnienie możliwości podjęcia środków chroniących prywatność
i wizerunek ofiary;
g. zapewnienie unikania, jeśli tylko jest to możliwe, kontaktu ofiar ze sprawcami
w sądzie i w siedzibach organów ścigania;
h. zapewnienie ofiarom niezależnych i kompetentnych tłumaczy, jeśli ofiary są
stronami postępowania lub jeśli dostarczają dowodów;
i. umożliwienie ofiarom składanie zeznań, zgodnie z przepisami prawa
krajowego, w sali sądowej w trybie zaocznym lub też przynajmniej w
nieobecności domniemanego sprawcy, w szczególności poprzez
wykorzystanie odpowiednich technologii komunikacyjnych, jeśli istnieje taka
możliwość.
3. Ofiara nieletnia lub nieletni świadek przemocy wobec kobiet oraz przemocy
domowej otrzymuje, jeśli znajduje to zastosowanie, specjalne środki ochrony,
z uwzględnieniem najlepszych interesów dziecka.30
Artykuł 57
Pomoc prawna
Strony zapewniają prawo do otrzymania pomocy prawnej oraz bezpłatnej porady
prawnej dla ofiar, zgodnie z przepisami prawa krajowego stron.
Artykuł 58
Zasada przedawnienia
1. Strony podejmują konieczne środki prawne lub inne działania mające na celu
zagwarantowanie, że zasada przedawnienia dla wszczynania jakichkolwiek
postępowań prawnych dotyczących przestępstw określonych zgodnie z Artykułami
36, 37, 38 and 39 niniejszej Konwencji będzie obowiązywać z zachowaniem takiego
okresu, który będzie wystarczający dla umożliwienia skutecznego wszczęcia
postępowania po osiągnięciu przez ofiarę pełnoletności i takiego okresu, który będzie
współmierny dla wagi przestępstwa.
b. wywieranie nacisku na kobietę lub doprowadzenie do jej poddania się
którejkolwiek z czynności wymienionej w lit. a) powyżej;
c. zachęcanie dziewczyny, wywieranie na nią nacisku lub doprowadzenie do jej
poddania się którejkolwiek z czynności wymienionej pod lit. a) powyżej.
Artykuł 39
Wymuszona aborcja i wymuszona sterylizacja
Strony podejmują konieczne działania ustawodawcze lub inne mające na celu
zagwarantowanie, że następujące celowe działania podlegają odpowiedzialności
karnej:
a. dokonanie aborcji u kobiety bez jej uprzedniej świadomej zgody;
b. przeprowadzenie zabiegu chirurgicznego u kobiety mającego na celu
uniemożliwienie jej dalszej naturalnej prokreacji bez jej uprzedniej świadomej
zgody lub bez jej pełnej wiedzy na temat tego zabiegu.
Artykuł 40
Molestowanie seksualne
Strony podejmą konieczne działania ustawodawcze lub inne mające na celu
zagwarantowanie, że wszelkie formy niepożądanych działań werbalnych,
niewerbalnych lub fizycznych o charakterze seksualnym, skutkujące naruszeniem
godności danej osoby, w szczególności w atmosferze zastraszania, wrogości,
upodlenia, poniżenia lub obrazy, podlegają odpowiedzialności karnej lub innej
odpowiedzialności prawnej.
Artykuł 41
Współudział, podżeganie i usiłowanie
1. Strony podejmują konieczne działania ustawodawcze lub inne mające na celu
zagwarantowanie, że celowy współudział lub podżeganie do popełnienia przestępstw,
o których mowa w artykułach 33, 34, 35, 36, 37, 38a oraz 39 niniejszej Konwencji,
uznawane są za przestępstwa.
2. Strony podejmują konieczne działania ustawodawcze lub inne mające na celu
zagwarantowanie, że celowe próby popełnienia przestępstw, o których mowa w
artykułach 35, 36, 37, 38a oraz 39 niniejszej Konwencji, uznawane są za
przestępstwa. 22
Artykuł 42
Niedopuszczalne usprawiedliwienie zbrodni, w tym tak zwanych „zbrodni
honorowych”
1. Strony podejmują konieczne działania ustawodawcze lub inne mające na celu
zagwarantowanie, że w postępowaniu karnym wszczętym w wyniku popełnienia
któregokolwiek z aktów przemocy, o których mowa w niniejszej Konwencji, akty
takie nie będą usprawiedliwiane względami kulturowymi, zwyczajowymi,
religijnymi, tradycyjnymi ani tzw. względami „honoru”. W szczególności dotyczy to
stwierdzeń, że ofiara przekroczyła kulturowe, religijne, społeczne lub tradycyjne
normy lub zwyczaje stanowiące kryteria właściwego zachowania.
2. Strony podejmują konieczne działania ustawodawcze lub inne mające na celu
zagwarantowanie, że zachęcanie dziecka do popełnienia czynności, o których mowa
w ustępie 1 niniejszego artykułu, nie zmniejsza odpowiedzialności karnej osoby
zachęcającej z tytułu popełnionych czynności.
Artykuł 43
Uznawanie przestępstw karnych
Przestępstwa, o których mowa w niniejszej Konwencji, są za takie uznawane bez
względu na charakter relacji pomiędzy ofiarą a sprawcą.
Artykuł 44
Właściwość
1. Strony podejmują konieczne działania ustawodawcze lub inne mające na celu
uznanie swojej właściwości dla wszelkich przestępstw, o których mowa w niniejszej
Konwencji, jeżeli przestępstwo zostało popełnione:
a. na ich terytorium; lub
b. na pokładzie statku pływającego pod banderą danej Strony; lub
c. na pokładzie samolotu zarejestrowanego zgodnie z przepisami prawa danej
Strony; lub
d. przez ich obywatela; lub
e. przez osobę zamieszkałą na terytorium danej Strony.23
2. Strony podejmują konieczne działania ustawodawcze lub inne mające na celu
ustalenie właściwości sądowej dla wszelkich przestępstw, o których mowa w
niniejszej Konwencji, jeżeli przestępstwo zostało popełnione wobec ich obywatela lub
wobec osoby zamieszkałej na ich terytorium.
3. Na potrzeby postępowania w sprawach przestępstw, o których mowa w artykułach
36, 37, 38 oraz 39 niniejszej Konwencji, Strony podejmują konieczne działania
ustawodawcze lub inne mające na celu zagwarantowanie, że ich właściwość nie jest
uwarunkowana faktem penalizacji tych aktów na terytorium, na którym zostały
popełnione.
4. Na potrzeby postępowania w sprawach przestępstw, o których mowa w artykułach
36, 37, 38 oraz 39 niniejszej Konwencji, Strony podejmują konieczne działania
ustawodawcze lub inne mające na celu zagwarantowanie, że ich właściwość, o której
mowa w ustępie 1 lit. d) i e), nie jest uwarunkowana możliwością wszczęcia
postępowania jedynie po złożeniu przez ofiarę zawiadomienia o popełnieniu
przestępstwa lub jedynie po postawieniu zarzutów przez organy państwowe na
terytorium, na którym zostało popełnione przestępstwo.
5. Strony podejmują konieczne działania ustawodawcze lub inne mające na celu
uznanie swojej właściwości dla przestępstw, o których mowa w niniejszej Konwencji,
w przypadku gdy domniemany sprawca jest obecny na ich terytorium i nie podlega
ekstradycji do innego państwa będącego Stroną niniejszej Konwencji wyłącznie na
podstawie obywatelstwa.
6. W przypadku gdy więcej niż jedna Strona rości sobie prawo do właściwości w
stosunku do domniemanego przestępstwa, o którym mowa w niniejszej Konwencji,
zainteresowane Strony, w uzasadnionych przypadkach, konsultują się ze sobą w celu
ustalenia najbardziej stosownej właściwości na potrzeby postępowania.
7. Bez uszczerbku dla ogólnych zasad prawa międzynarodowego, niniejsza
Konwencja nie wyklucza właściwości karnej wykonywanej przez którąkolwiek ze
Stron na mocy prawa krajowego.
Artykuł 45
Sankcje i środki
1. Strony podejmują konieczne działania ustawodawcze lub inne mające na celu
zagwarantowanie, że przestępstwa, o których mowa w niniejszej Konwencji,
podlegają efektywnym, proporcjonalnym i odstraszającym karom, z uwzględnieniem
ich wagi. Sankcje te obejmują, w stosownych przypadkach, wyroki pozbawienia
wolności mogące skutkować ekstradycją.24
2. Strony mogą podjąć inne działania w stosunku do sprawców, m.in.:
– monitorowanie lub nadzór osób skazanych;
– pozbawienie praw rodzicielskich, o ile nie jest możliwe w żaden inny sposób
zagwarantowanie ochrony najlepszego interesu dziecka, w tym
bezpieczeństwa ofiary.
Artykuł 46
Okoliczności obciążające
Strony podejmują konieczne działania ustawodawcze lub inne mające na celu
zagwarantowanie, że następujące okoliczności, o ile nie zostały wcześniej
uwzględnione jako element przestępstwa, mogą, zgodnie z odpowiednimi przepisami
prawa krajowego, zostać uznane za okoliczności obciążające przy orzekaniu wyroku
w związku z przestępstwami, o których mowa w niniejszej Konwencji:
a. przestępstwo zostało popełnione wobec byłego lub obecnego współmałżonka
lub partnera uznanego zgodnie z przepisami prawa krajowego, przez członka
rodziny, osobę współmieszkającą z ofiarą lub przez osobę nadużywającą
swojej władzy;
b. przestępstwo lub przestępstwa powiązane popełniono wielokrotnie;
c. przestępstwo popełniono wobec osoby narażonej ze względu na szczególne
okoliczności;
d. przestępstwo popełniono wobec dziecka lub w jego obecności;
e. przestępstwo zostało popełnione przez dwie lub więcej osób działających
wspólnie;
f. przestępstwo poprzedzały lub mu towarzyszyły szczególne akty okrucieństwa;
g. przestępstwo popełniono z użyciem broni lub pod groźbą jej użycia;
h. przestępstwo spowodowało istotny uszczerbek na zdrowiu fizycznym lub
psychologicznym ofiary;
i. sprawca był już wcześniej skazany z tytułu przestępstw o podobnym
charakterze.
Artykuł 47
Wyroki wydawane przez drugą Stronę
Strony podejmują konieczne działania ustawodawcze lub inne mające na celu
umożliwienie uwzględniania prawomocnych wyroków drugiej Strony w stosunku do
przestępstw, o których mowa w niniejszej Konwencji, przy orzekaniu wyroku.25
Artykuł 48
Zakaz stosowania obowiązkowych alternatywnych procesów rozstrzygania
sporów lub orzekania sądowego
1. Strony podejmują konieczne działania ustawodawcze lub inne zakazujące
stosowania obowiązkowych alternatywnych procesów rozstrzygania sporów, w tym
mediacji i rozstrzygnięć polubownych, w odniesieniu do wszelkich form przemocy
objętych zakresem niniejszej Konwencji.
2. Strony podejmują konieczne działania ustawodawcze lub inne mające na celu
zagwarantowanie, że w przypadku nałożenia kary grzywny, zdolność sprawcy do
wypełnienia zobowiązań finansowych w stosunku do ofiary zostanie odpowiednio
uwzględniona.26
Rozdział VI – Wykrywanie, ściganie, procedury prawne i środki
ochronne
Artykuł 49
Ogólne zobowiązania
1. Strony podejmują konieczne środki prawne lub inne działania mające na celu
zagwarantowanie, że dochodzenie oraz postępowanie sądowe związane z wszelkimi
formami przemocy objętymi zakresem niniejszej Konwencji zostaną przeprowadzone
bez zbędnej zwłoki i z poszanowaniem praw ofiar na wszystkich etapach
postępowania karnego.
2., Zgodnie z podstawowymi zapisami dotyczącymi praw człowieka oraz mając na
względzie uwzględnienie kwestii płci społeczno-kulturowej w pojmowaniu przemocy,
Strony podejmują konieczne środki prawne lub inne działania w celu zapewnienia
skutecznego dochodzenia oraz ścigania przestępstw określonych zgodnie z niniejszą
Konwencją.
Artykuł 50
Szybka reakcja, zapobieganie i ochrona
1. Strony podejmują konieczne środki prawne lub inne działania mające na celu
zagwarantowanie, że właściwe organy ścigania zareagują na wszelkie formy
przemocy objęte zakresem niniejszej Konwencji w sposób szybki i odpowiedni,
oferując ofiarom stosowaną i niezwłoczną ochronę.
2. Strony podejmują konieczne środki prawne lub inne działania mające na celu
zagwarantowanie, że właściwe organy ścigania w sposób niezwłoczny i odpowiedni
wezmą udział w zapobieganiu wszelkim formom przemocy objętym zakresem
niniejszej Konwencji oraz ochronie przed takim formami przemocy, łącznie z
podjęciem zapobiegawczych działań operacyjnych i zbieraniem dowodów.
Artykuł 51
Ocena ryzyka i zarządzanie ryzykiem
1. Strony podejmują konieczne środki prawne lub inne działania mające na celu
zagwarantowanie, że ocena ryzyka śmiertelności oraz powagi sytuacji, jak również
ryzyka powtarzających się aktów przemocy zostanie przeprowadzona przez wszelkie
odpowiednie władze w celu zarządzania takim ryzykiem oraz, jeśli zajdzie taka
konieczność, w celu zapewnienia skoordynowanych środków bezpieczeństwa i
wsparcia.27
2. Strony podejmują konieczne środki prawne lub inne działania mające na celu
zapewnienie, że ocena, o której mowa w akapicie 1 niniejszego Artykułu w sposób
należyty bierze pod uwagę, na wszystkich etapach dochodzenia oraz stosowania
środków ochronnych, posiadanie broni lub dostępu do broni przez sprawców aktów
przemocy objętych zakresem niniejszej Konwencji.
Artykuł 52
Wyjątkowe zakazy kontaktowania się
Strony podejmują konieczne środki prawne lub inne działania mające na celu
zagwarantowanie, że odpowiednie władze są uprawnione do wydania nakazu, w
sytuacjach bezpośredniego zagrożenia, opuszczenia miejsca zamieszkania ofiary lub
osoby narażonej przez sprawcę przemocy domowej na odpowiedni okres czasu oraz
zakazu nachodzenia ofiary lub osoby zagrożonej w jej miejscu zamieszkania lub
kontaktowania się z ofiarą lub osobą zagrożoną przez sprawcę. Działania podjęte
zgodnie z niniejszym Artykułem mają na uwadze przede wszystkim bezpieczeństwo
ofiar lub osób zagrożonych.
Artykuł 53
Zakaz zbliżania się lub nakaz ochrony
1. Strony podejmują konieczne środki prawne lub inne działania mające na celu
zagwarantowanie, że ofiary wszelkich form przemocy objętej zakresem niniejszej
Konwencji mają dostęp do odpowiednich zakazów zbliżania się lub nakazów
ochrony.
2. Strony podejmują konieczne środki prawne lub inne działania mające na celu
zagwarantowanie, że zakazy zbliżania się lub nakazy ochrony, o których mowa w ust.
1 niniejszego artykułu są:
– dostępne na potrzeby bezpośredniej ochrony oraz bez nienależytych obciążeń
finansowych lub administracyjnych nakładanych na ofiarę;
– wystawiane na określony czas lub do czasu ich zmiany lub też zniesienia;
– jeśli zachodzi taka konieczność, wystawiane bez wysłuchania strony
przeciwnej i ze skutkiem natychmiastowym;
– dostępne niezależnie od lub w uzupełnieniu do innych postępowań prawnych;
– możliwe do wprowadzenia w kolejnych postępowaniach prawnych.28
3. Strony podejmują konieczne środki prawne lub inne działania mające na celu
zagwarantowanie, że naruszanie zakazu zbliżania się lub nakazu ochrony wydanych
zgodnie z ust. 1 niniejszego artykułu podlega skutecznym, proporcjonalnych i
zniechęcającym do ponownego popełnienia czynu sankcjom karnym lub innym
sankcjom prawnym.
Artykuł 54
Dochodzenie i dowody
Strony podejmują konieczne środki prawne lub inne działania mające na celu
zagwarantowanie, że w jakimkolwiek postępowaniu cywilnym lub karnym, dowody
związane z doświadczeniami i zachowaniami seksualnymi ofiary zostaną
dopuszczone wyłącznie w sytuacjach, w których takie dowody są zasadne i
konieczne.
Artykuł 55
Postępowanie bez wysłuchania strony przeciwnej i postępowanie prowadzone z
urzędu
1. Strony dopilnują, aby dochodzenia sądowe lub ściganie przestępstw określonych w
Artykułach 35, 36, 37, 38 i 39 niniejszej Konwencji nie były całkowicie zależne od
zgłoszenia lub doniesienia wniesionego przez ofiarę, jeśli przestępstwo zostało
dokonane w całości lub częściowo na terytorium takiej Strony oraz ponadto
zagwarantują, że postępowanie może być kontynuowane, nawet jeśli ofiara wycofa
swoje zeznania lub doniesienie.
2. Strony podejmują konieczne środki prawne lub inne działania mające na celu
zapewnienie, zgodnie z przepisami prawa krajowego, organizacjom rządowym i
pozarządowym oraz doradcom w zakresie przemocy domowej możliwość pomagania
ofiarom lub wspierania ofiar, na życzenie ofiar, podczas dochodzenia oraz
postępowania sądowego dotyczącego przestępstw określonych w niniejszej
Konwencji.
Artykuł 56
Środki ochrony
1. Strony podejmują konieczne środki prawne lub inne działania mające na celu
ochronę praw i interesów ofiar, w tym ich specjalnych potrzeb jako świadków, na
wszystkich etapach dochodzenia i postępowania sądowego, a w szczególności
poprzez:29
a. zapewnienie im bezpieczeństwa, jak również ich rodzinom i świadkom,
chroniąc ich przed zastraszaniem, odwetem lub powtarzającą się
wiktymizacją;
b. zagwarantowanie, że ofiary zostaną poinformowane, przynajmniej w
przypadkach, w których ofiary i rodzina mogą być zagrożone, jeśli sprawca
ucieknie, zostanie tymczasowo zwolniony lub wyjdzie na wolność;
c. informowanie ofiar, w przypadkach przewidzianych przez prawo krajowe, o
ich prawach oraz dostępnych świadczeniach, przetwarzaniu ich skargi,
opłatach, ogólnym postępie dochodzenia lub postępowania oraz ich roli w
takich czynnościach, jak również o tym, jak zakończyły się dotyczące ich
sprawy;
d. umożliwianie ofiarom, w sposób zgodny z zasadami procesowymi prawa
krajowego, skorzystanie z prawa do bycia wysłuchanym, przedstawienia
dowodów oraz wyrażania swoich poglądów, potrzeb i trosk, bezpośrednio lub
poprzez przedstawiciela, oraz prawa do tego, aby takie ich dowody lub
wypowiedzi zostały wzięte pod uwagę;
e. zapewnienie ofiarom odpowiedniego wsparcia, tak aby ich prawa i interesy
były w sposób należyty prezentowane i brane pod uwagę;
f. zapewnienie możliwości podjęcia środków chroniących prywatność
i wizerunek ofiary;
g. zapewnienie unikania, jeśli tylko jest to możliwe, kontaktu ofiar ze sprawcami
w sądzie i w siedzibach organów ścigania;
h. zapewnienie ofiarom niezależnych i kompetentnych tłumaczy, jeśli ofiary są
stronami postępowania lub jeśli dostarczają dowodów;
i. umożliwienie ofiarom składanie zeznań, zgodnie z przepisami prawa
krajowego, w sali sądowej w trybie zaocznym lub też przynajmniej w
nieobecności domniemanego sprawcy, w szczególności poprzez
wykorzystanie odpowiednich technologii komunikacyjnych, jeśli istnieje taka
możliwość.
3. Ofiara nieletnia lub nieletni świadek przemocy wobec kobiet oraz przemocy
domowej otrzymuje, jeśli znajduje to zastosowanie, specjalne środki ochrony,
z uwzględnieniem najlepszych interesów dziecka.30
Artykuł 57
Pomoc prawna
Strony zapewniają prawo do otrzymania pomocy prawnej oraz bezpłatnej porady
prawnej dla ofiar, zgodnie z przepisami prawa krajowego stron.
Artykuł 58
Zasada przedawnienia
1. Strony podejmują konieczne środki prawne lub inne działania mające na celu
zagwarantowanie, że zasada przedawnienia dla wszczynania jakichkolwiek
postępowań prawnych dotyczących przestępstw określonych zgodnie z Artykułami
36, 37, 38 and 39 niniejszej Konwencji będzie obowiązywać z zachowaniem takiego
okresu, który będzie wystarczający dla umożliwienia skutecznego wszczęcia
postępowania po osiągnięciu przez ofiarę pełnoletności i takiego okresu, który będzie
współmierny dla wagi przestępstwa.
Rozdział X – Związek z innymi instrumentami międzynarodowymi
Artykuł 71
Związek z innymi instrumentami międzynarodowymi
1. Niniejsza Konwencja nie ma wpływu na zobowiązania wynikające z innych
instrumentów międzynarodowych, w których Strony Konwencji są Stronami lub będą
nimi, a które zawierają postanowienia dotyczące kwestii objętych niniejszą
Konwencją.
2. Strony Konwencji mogą zawierać między sobą dwustronne lub wielostronne
porozumienia dotyczące kwestii będących przedmiotem niniejszej Konwencji dla
celów uzupełniania lub umacniania jej postanowień lub ułatwiania realizacji założeń
Konwencji.41
Rozdział XI – Zmiany Konwencji
Artykuł 72
Zmiany
1. Sekretarz Generalny Rady Europy jest informowany o wszelkich propozycjach
zmian niniejszej Konwencji oraz przekazuje je dalej do państw członkowskich Rady
Europy, wszystkich sygnatariuszy, Stron, Unii Europejskiej, państw zaproszonych do
podpisania niniejszej Konwencji zgodnie z art. 75, oraz wszystkich państw
zaproszonych do przystąpienia do niniejszej Konwencji zgodnie z art. 76.
2. Komitet Ministrów Rady Europy rozpatruje zaproponowane zmiany, a po
konsultacjach ze Stronami Konwencji niebędącymi członkami Rady Europy może
przyjąć zmianę większością głosów zgodnie z art. 20.d Statutu Rady Europy.
3. Tekst każdej zmiany przyjętej przez Komitet Ministrów zgodnie z ust. 2
niniejszego artykułu przekazywany jest Stronom do zatwierdzenia.
4. Wszelkie zmiany przyjęte zgodnie z ust. 2 niniejszego artykułu wchodzą w życie
pierwszego dnia miesiąca następującego po upływie jednego miesiąca od dnia, w
którym wszystkie Strony poinformowały Sekretarza Generalnego o zatwierdzeniu
takich zmian.42
Rozdział XII – Postanowienia końcowe
Artykuł 73
Skutki niniejszej Konwencji
Zapisy niniejszej Konwencji nie powodują uszczerbku dla przepisów prawa
wewnętrznego oraz wiążących instrumentów międzynarodowych, które są już
obowiązujące lub wejdą w życie i zgodnie z którymi w odniesieniu do zapobiegania
lub zwalczania przemocy wobec kobiet i przemocy domowej stosuje się lub można
stosować do osób prawa bardziej korzystne.
Artykuł 74
Rozstrzyganie sporów
1. W przypadku sporów między Stronami wynikłych z wdrażania lub interpretacji
zapisów niniejszej Konwencji Strony powinny najpierw starać się rozwiązać spór w
drodze negocjacji, porozumienia, arbitrażu lub w jakikolwiek inny pokojowy sposób
przyjęty we wzajemnych porozumieniach zawartych między nimi.
2. Komitet Ministrów Rady Europy może ustanowić procedury rozstrzygania
dostępne dla Stron sporu, jeśli wyrażą one na to zgodę.
Artykuł 75
Podpisanie i wejście w życie
1. Niniejsza Konwencja jest otwarta do podpisu dla państw członkowskich Rady
Europy i państw niebędących jej członkami, które brały udział w jej opracowaniu oraz
Unii Europejskiej.
2. Niniejsza Konwencja podlega ratyfikacji, przyjęciu lub zatwierdzeniu. Dokumenty
ratyfikacyjne, przyjęcia lub zatwierdzenia składa się Sekretarzowi Generalnemu Rady
Europy.
3. Niniejsza Konwencja wchodzi w życie pierwszego dnia miesiąca następującego po
upływie trzech miesięcy od dnia, w którym 10 sygnatariuszy, w tym co najmniej 8
państw członkowskich Rady Europy, wyraziło zgodę na związanie się Konwencją
zgodnie z postanowieniami poprzedniego ustępu.
4. W stosunku do każdego państwa wymienionego w ust. 1 niniejszego artykułu lub
państwa członkowskiego Unii Europejskiej, które później wyrazi zgodę na związanie
się niniejszą Konwencją, wejdzie ona w życie pierwszego dnia miesiąca 43
następującego po upływie okresu trzech miesięcy od dnia złożenia dokumentu
ratyfikacyjnego, przyjęcia lub zatwierdzenia.
Artykuł 76
Przystąpienie do Konwencji
1. Po wejściu w życie niniejszej Konwencji Komitet Ministrów Rady Europy, po
konsultacjach ze Stronami Konwencji i otrzymaniu ich jednogłośnej zgody, może
zaprosić każde państwo niebędące członkiem Rady Europy niebiorące udziału w
opracowaniu niniejszej Konwencji do przystąpienia do niej na podstawie decyzji
podjętej większością określoną w art. 20.d Statutu Rady Europy oraz w wyniku
jednomyślnego głosowania przedstawicieli Stron uprawnionych do zasiadania w
składzie Komitetu Ministrów.
2. W odniesieniu do każdego państwa przystępującego Konwencja wejdzie w życie
pierwszego dnia miesiąca następującego po upływie okresu trzech miesięcy od daty
złożenia dokumentu przystąpienia Sekretarzowi Generalnemu Rady Europy.
Artykuł 77
Zakres terytorialny stosowania Konwencji
1. Każde państwo Unii Europejskiej może w chwili składania podpisu lub dokumentu
ratyfikacyjnego, przyjęcia, zatwierdzenia lub przystąpienia wskazać terytorium lub
terytoria, na których stosuje się Konwencję.
2. Każda Strona może, w jakimkolwiek późniejszym terminie, poprzez oświadczenie
skierowane do Sekretarza Generalnego Rady Europy, rozszerzyć zakres stosowania
niniejszej Konwencji na jakiekolwiek inne terytorium wskazane w oświadczeniu, a za
którego stosunki międzynarodowe odpowiada lub w którego imieniu upoważniona
jest podejmować zobowiązania. W odniesieniu do takiego terytorium Konwencja
wejdzie w życie pierwszego dnia miesiąca następującego po upływie okresu trzech
miesięcy od dnia otrzymania takie go oświadczenia przez Sekretarza Generalnego.
3. Każde oświadczenie złożone na mocy dwóch poprzedzających ustępów może być
wycofane w stosunku do jakiegokolwiek terytorium wyszczególnionego w
oświadczeniu w drodze notyfikacji skierowanej do Sekretarza Generalnego Rady
Europy. Wycofanie staje się skuteczne pierwszego dnia miesiąca następującego po
upływie okresu trzech miesięcy od dnia otrzymania notyfikacji przez Sekretarza
Generalnego.44
Artykuł 78
Zastrzeżenia
1. Nie można składać żadnych zastrzeżeń w odniesieniu do jakichkolwiek zapisów
Konwencji, z wyjątkiem kwestii opisanych w ust. 2 i 3 niniejszego artykułu.
2. Każde państwo lub Unia Europejska w chwili podpisywania lub składania swojego
dokumentu ratyfikacyjnego, przyjęcia, zatwierdzenia lub przystąpienia może poprzez
oświadczenie skierowane do Sekretarza Generalnego Rady Europy zadeklarować, że
zastrzega sobie prawo do niestosowania lub stosowania tylko w określonych
przypadkach lub na określonych warunkach, postanowień zawartych w:
– art. 30 ust. 2;
– art. 44 ust. 1 e, 3 oraz 4;
– art. 55 ust. 1 w odniesieniu do art. 35 o drobnych wykroczeniach;
– art. 58 ust. 1 w odniesieniu do art. 37, 38 oraz 39;
– art. 59.
3. Każde państwo lub Unia Europejska w chwili podpisywania lub składania swojego
dokumentu ratyfikacyjnego, przyjęcia, zatwierdzenia lub przystąpienia może poprzez
oświadczenie skierowane do Sekretarza Generalnego Rady Europy zadeklarować, że
zastrzega sobie prawo do stosowania sankcji innych niż karne w przypadku
postępowania opisanego w art. 33 oraz 34.
4. Każda Strona może w całości lub częściowo wycofać zastrzeżenie poprzez
oświadczenie skierowane do Sekretarza Generalnego Rady Europy. Wycofanie staje
się skuteczne w dacie jego otrzymania.
Artykuł 79
Ważność i przegląd zastrzeżeń
1. Zastrzeżenia, o których mowa w artykule 78, ust. 2 i 3 są ważne przez okres pięciu
lat od dnia wejścia w życie Konwencji w stosunku do Strony, która je złożyła.
Jednakże takie zastrzeżenia mogą być odnawiane na okresy o tej samej długości.
2. Na osiemnaście miesięcy przed terminem wygaśnięcia zastrzeżenia Sekretariat
Generalny Rady Europy notyfikuje danej Stronie ten termin. Nie później niż na trzy
miesiące przed terminem wygaśnięcia ważności Strona ta notyfikuje Sekretariatowi
Generalnemu utrzymanie, zmianę lub wycofanie swojego zastrzeżenia. W przypadku
braku notyfikacji ze strony takiej Strony Sekretariat Generalny poinformuje, że jego
zastrzeżenie zostaje uznane za automatycznie przedłużone na okres sześciu miesięcy. 45
Brak notyfikacji od Strony co do intencji utrzymania lub zmodyfikowania
zastrzeżenia przed upływem tego okresu powoduje wygaśnięcie zastrzeżenia.
3. Strona składająca zastrzeżenie zgodnie z art. 78, ust. 2 i 3 przed przedłużeniem go
lub na żądanie przedstawi GREVIO przyczyny uzasadniające jego utrzymywanie.
Artykuł 80
Wypowiedzenie
1. Każda Strona może w dowolnym czasie wypowiedzieć niniejszą Konwencję w
drodze notyfikacji skierowanej do Sekretarza Generalnego Rady Europy.
2. Wypowiedzenie staje się skuteczne pierwszego dnia miesiąca następującego po
upływie okresu trzech miesięcy od dnia otrzymania notyfikacji przez Sekretarza
Generalnego.
Artykuł 81
Notyfikacja
Sekretarz Generalny Rady Europy notyfikuje państwom członkowskim Rady Europy,
państwom niebędącym członkami, które uczestniczyły w opracowaniu niniejszej
Konwencji, wszystkim sygnatariuszom, Stronom, Unii Europejskiej oraz państwom
zaproszonym do przystąpienia do Konwencji:
a. każde złożenie podpisu;
b. złożenie każdego dokumentu ratyfikacyjnego, przyjęcia, zatwierdzenia lub
przystąpienia;
c. każdą datę wejścia w życie niniejszej Konwencji zgodnie z artykułami 75 i 76;
d. każdą zmianę przyjętą zgodnie z art. 72 i datę wejścia w życie takiej zmiany;
e. każde zastrzeżenie i wycofanie zastrzeżenia złożone zgodnie z art. 78;
f. każde wypowiedzenie złożone zgodnie z postanowieniami art. 80;
g. każdy inny akt, notyfikację lub informację odnoszącą się do niniejszej
Konwencji.
Na dowód czego niżej podpisani, będąc do tego należycie upoważnieni, podpisali
Konwencję.46
Sporządzono w …, dnia …, w językach angielskim i francuskim, przy czym oba teksty
są jednakowo autentyczne, w jednym egzemplarzu, który zostanie złożony w
archiwach Rady Europy. Sekretarz Generalny Rady Europy przekaże uwierzytelnione
kopie Konwencji wszystkim państwom członkowskim Rady Europy, państwom
niebędącym członkami, które uczestniczyły w opracowaniu niniejszej Konwencji,
Unii Europejskiej oraz państwom zaproszonym do przystąpienia do Konwencji.47
[Załącznik 1: Przywileje i immunitety (Artykuł 66)
1. Niniejszy załącznik stosuje się do członków GREVIO wymienionych w art. 66
niniejszej Konwencji, a także do innych członków delegacji składających wizytę w
krajach. Dla celów niniejszego załącznika wyrażenie „inni członkowie delegacji
składających wizytę w kraju” obejmuje niezależnych ekspertów krajowych i
specjalistów wymienionych w art. 68 ust. 9 Konwencji, członków personelu Rady
Europy oraz tłumaczy ustnych zatrudnionych przez Radę Europy towarzyszących
GREVIO w czasie wizyt w krajach.
2. Członkowie GREVIO i inni członkowie delegacji składający wizyty w krajach,
pełniąc swoje funkcje związane z przygotowaniem i przeprowadzeniem wizyt w
krajach, działaniami po nich następującymi oraz podróżami związanymi z pełnieniem
tych funkcji, korzystają z następujących przywilejów i immunitetów:
a. immunitet uniemożliwiający aresztowanie, zatrzymanie i zajęcie bagażu
osobistego oraz immunitet uniemożliwiający podjęcie procedury prawnej
jakiegokolwiek rodzaju w odniesieniu do wypowiedzi ustnych lub
pisemnych oraz wszelkich czynności wykonanych w ramach wypełniania
swoich funkcji;
b. wyłączenie z wszelkich ograniczeń wolności poruszania się w czasie
opuszczania państwa zamieszkania i powrotu do niego oraz wjazdu do
państwa, w którym ma się odbyć wizyta i wyjazdu z niego, a także
wyłączenie z obowiązku rejestracji cudzoziemców w odwiedzanym kraju lub
kraju, przez który przejeżdżają członkowie GREVIO w związku z
wypełnianiem swoich zadań.
3. W czasie podróży podejmowanych w ramach wypełniania swoich funkcji
członkowie GREVIO i inni członkowie delegacji składający wizytę są traktowani w
odniesieniu do kontroli celnej i walutowej w taki sam sposób jak przedstawiciele
zagranicznych władz w trakcie tymczasowego wykonywania obowiązków
służbowych.
4. Dokumenty związane z ewaluacją wdrażania Konwencji będące w posiadaniu
członków GREVIO i innych członków delegacji składających wizytę w kraju są
nienaruszalne, jeśli mają związek z działaniami GREVIO. Oficjalna korespondencja
GREVIO i oficjalne wiadomości członków GREVIO i innych członków delegacji
składających wizytę w kraju nie podlegają żadnym zatrzymaniom ani cenzurze.
5. W celu zapewnienia całkowitej wolności słowa i niezależności w wypełnianiu
obowiązków członkom GREVIO i innym członkom delegacji składającym wizytę, 48
immunitet chroniący przed postępowaniem prawnym spowodowanym
wypowiedziami ustnymi lub pisemnymi lub działaniami przez nich wykonanymi
obowiązuje nawet po zakończeniu pełnienia przez daną osobę wykonywania funkcji.
6. Przywileje i immunitety przyznawane są osobom wymienionym w ust. 1
niniejszego załącznika, aby zapewnić niezależność wypełniania zadań w interesie
GREVIO, nie zaś dla osobistych korzyści. Sekretarz Generalny Rady Europy uchyla
immunitet osób wymienionych w ust. 1 niniejszego załącznika, jeśli jego zdaniem
utrzymanie immunitetu mogłoby utrudnić bieg postępowania sądowego, a jego
uchylenie nie przyniesie szkody interesom GREVIO.]
Źródło: http://amnesty.org.pl/uploads/media/konwencja_przemoc_wobec_kobiet.pdf
.jpg)
Warszawa 13.02.2015.
